ضریب تاثیر (Impact Factor)
ضریب تاثیر مهم ترین شاخصی است که جهت بررسی کیفیت نشریات علمی به کار می رود. این دید وجود دارد که هر چه ضریب تاثیر مجله ای بیشتر باشد، آن مجله از کیفیت بالاتری برخوردار است.
این شاخص بر تعیین مجلات معتبر و انتقال این اعتبار از مجله به نویسنده ای که مقاله اش را در این مجله منتشر می کند تاکید دارد.
ضریب تاثیر در سال ۱۹۵۵ توسط گارفیلد پیشنهاد شد و نسبتی از دو عنصر است: تعداد مقاله های منتشر شده در یک مجله و تعداد استنادهای دریافتی از سوی این مقاله ها.
محاسبه ضریب تاثیر: ضریب تاثیر عبارت است از میانگین تعداد دفعاتی که مقاله های منتشر شده یک مجله در دو سال گذشته، در سال جاری مورد استناد قرار می گیرند.
ضریب تاثیر مجله در سال ۲۰۱۰ به صورت زیر محاسبه می شود:
تعداد استنادهایی که مقالات منتشر شده در سال های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ در سال ۲۰۱۰ دریافت کرده اند
_____________________________________________________________
تعداد مقاله های منتشر شده در سال های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹
مثال: در مجله x در سال ۲۰۰۸ تعداد ۳۵ و در سال ۲۰۰۹ تعداد ۲۵ مقاله منتشر کرده است. این مقالات در سال ۲۰۱۰ به ترتیب ۷۰ و ۵۰ بار استناد شده اند. در این حالت ضریب تاثیر مجله در سال ۲۰۱۰ معادل ۲ است.
در محاسبه ضریب تاثیر تنها مدارک قابل استناد (Citable Documents) شامل مقالات، یادداشت ها و نقد و بررسی ها در مخرج کسر مورد نظر قرار می گیرند و مدارکی مانند نامه ها، خبرها، سخن سردبیر یا نامه به سردبیر در نظر گرفته نمی شوند. اما استنادهای دریافتی از سوی تمام انواع مدارک در صورت کسر مورد نظر قرار می گیرند. این مساله «استناد به موارد غیر قابل استناد» می تواند به طور چشمگیری ضریب تاثیر مجله را افزایش دهد. مجلاتی که بخش زیادی از مقالاتشان را موارد غیرقابل استناد تشکیل می دهند می توانند ضریب تاثیر بالایی را در مقایسه با مجلاتی که غالب مقالاتشان قابل استناد است، به دست بیاورند. مقالات مروری معمولا بیشتر از مقالات پژوهشی استناد دریافت می کنند و می توانند در افزایش ضریب تاثیر موثر باشند (مثلا ۶ مجله از ۱۰ مجله برتر در حوزه عصب شناسی تنها مقالات مروری منتشر می کنند).
اطلاعات مربوط به ضریب تاثیر و سایر شاخصه های بررسی عملکرد نشریات هر ساله در پایگاهی به نام گزارش استنادی مجلات (Journal Citation Report) از سوی موسسه تامسون رویترز منتشر می شود. کتابداران از شاخص ضریب تاثیر در امر مجموعه سازی و انتخاب مجلات استفاده می کنند.
ناشران و سردبیران مجلات می توانند میزان تاثیر مجله خود را در مقایسه با سایر مجلات تحصصی در آن حوزه بررسی کنند. مجلات دارای ضریب تاثیر زیاد شانس بیشتری برای دریافت مقالات باکیفیت تر دارند که این عامل باعث افزایش ضریب تاثیر آن ها در آینده نیز می شود. نویسندگان جهت انتخاب بهترین مجلات برای انتشار مقاله های خود از این شاخص استفاده می کنند. معمولا انتشار مقاله در مجلات دارای ضریب تاثیر بالاتر امتیاز پژوهشی بیشتری برای نویسندگان به همراه دارد. محققان و خوانندگان جهت انتخاب مقالات و مجلات معتبر جهت مطالعه و استفاده در پژوهش های خود به شاخص ضریب تاثیر رجوع می کنند.
ضریب تاثیر (Impact Factor)
ضریب تاثیر از رشته ای به رشته دیگر متفاوت است چون رفتار تولیدی و استنادی پژوهشگران این حوزه ها با هم فرق می کند. تعداد منابع و مآخذ در مقالات علمی رشته های مختلف به طور معناداری متفاوت است. ضریب تاثیر مجلات رشته های مختلف را نمی توان با هم مقایسه کرد.
* نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند