به گزارش خبرنگار دیده‌بان علم ایران، ربات موبیلیزاسیون مفصل گلنوهومرال (شانه) برای اولین بار در جهان در قالب رساله دکتری محمدحسن آذرسا، فیزیوتراپیست و دکتری تخصصی رباتیک پزشکی طراحی و ساخته شده است.
این ربات که دارای گواهینامه ثبت اختراع در ایران و آمریکا می باشد، از جمله تجهیزات فیزیوتراپی است که اختلال داخل مفصلی شانه (هایپوموبیلیتی) را با تکنیک‌های موبیلیزاسیون مفصلی، درمان می‌کند.
دکتر آذرسا، دانش آموخته دکترای تخصصی رباتیک پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران که هم اکنون بورسیه دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی می باشد، درباره اختراع خود گفت: این ربات، تکنیک های موبیلیزاسیون مفصلی را که فیزیوتراپیست باید با انگشتان دست خود برمفصل شانه اجرا کند و با انجام حداقل ۲۰ دقیقه کار بر مفصل، خستگی برای فیزیوتراپیست و عدم دقت کافی را در پی خواهد داشت، می تواند با حسگر نیرو و حسگر جابجایی که در این ربات تعبیه شده، سبب شبیه سازی حرکت انگشتان دست فیزیوتراپیست شود و با حرکت های مختلف در جهت های گوناگون، در درمان اختلال مفصلی شانه بیمار موثر باشد.
وی با تاکید بر اینکه در استفاده از ربات موبیلیزاسیون مفصلی نیز متخصص فیزیوتراپی نقش دارد و در نتیجه، محل استفاده از این ربات، درمراکز خدمات فیزیوتراپی و با حضور فیزیوتراپیست است، افزود: فیزیوتراپیست می تواند با استفاده از این ربات، در ابتدای کار، حین فعالیت و بعد از آن، داده های تخصصی که حسگر نیرو و حسگرجابجایی ربات نشان می دهد، به ارزیابی وضعیت جسمی بیمار بپردازد و از چگونگی روند درمان که براساس اصول «میتلند» (روش استاندارد درمانی در تکنیک های موبیلیزاسیون) تعریف شده است، آگاهی یابد.
وی تصریح کرد: این ربات تحت ارزیابی بالینی هم قرار گرفته و نتایج درمانی آن نسبت به روش دستی، خیلی راحت تر و سریعتر بدست آمده است به طوری که با بررسی و مقایسه نتایج درمان با استفاده از ربات و روش دستی، دریافتیم که مدت زمان دستیابی به نتایج درمانی در روش رباتیک، تقریبا به نصف مدت زمانی که فیزیوتراپیست با دست خود تکنیک ها را اجرا می کرد، کاهش یافته، ضمن آنکه در حین کار، خستگی و مشکلات ارگونومیک بر بدن فیزیوتراپیست ایجاد نکرده است.
وی افزود: نمونه این ربات، تاکنون در جهان ساخته نشده و به همین دلیل، علاوه بر ثبت اختراع آن در ایران، در کشور آمریکا نیز به ثبت رسیده است.
عضو گروه آموزشی ارگونومی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، چشم انداز فعالیت خود در این حوزه را طراحی و ساخت رباتی جامع تر برای درمان اختلالات همه مفاصل بدن انسان ذکر کرده و تاکید می کند: خوشبختانه با تحقیق، طراحی و ساخت ربات موبیلیزاسیون مفصلی شانه، پایه اصلی اینگونه ربات ها آماده شده است و از این به بعد، می توان با تغییراتی بر روی بازوهای انتهایی ربات، کاربرد آن را برای درمان همه مفاصل آسیب دیده در اندام های مختلف بدن، گسترش داد.
آذرسا با اشاره به هزینه سه، چهار هزار دلاری برای طراحی و ساخت اولین نمونه این ربات موبیلیزاسیون مفصلی شانه، افزود: همزمان می توانم با تولید بیشتر ازهمین نوع ربات، هزینه ساخت آن را کاهش داده و در صورت وجود سرمایه گذار، نسبت به تولید انبوه آن، اقدام کنم.
دکتر نورالدین کریمی، دانشیار گروه فیزیوتراپی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و استاد مشاور این پروژه تحقیقاتی و فناورانه نیز گفت: اختلال داخل مفصلی (هایپوموبیلیتی)، که دارای طیف وسیعی از علل ارتوپدی و نورولوژی، مانند شکستگی، دررفتگی، تصادف، پارگی تاندون و آسیب های شغلی (برقکار، بنا، نقاش ساختمان) و یا بیماری های مغز و اعصاب مانند سکته مغزی می باشد و یا حتی بدون علت، که به نام ” شانه یخ زده یا منجمد ” شایع است، تاکنون توسط دستان پرتوان متخصصان فیزیوتراپی و بکارگیری تکنیک های موبیلیزاسیون مفصلی، قابل احیاء و درمان بوده است، اما متخصصان باید وقت زیادی برای اجرای این تکنیک ها صرف کنند و اگر در اثر خستگی فیزیوتراپیست و یا حجم کاری او، زمان لازم صرف نشود، روند درمان موفقیت آمیز نخواهد بود.
وی افزود: انجام این تکنیک ها با انگشتان دست متخصصان فیزیوتراپی، ضمن آنکه تداوم کار در ۲۰ تا ۳۰ دقیقه را برای فیزیوتراپیست بسیار سخت و خسته کننده می کند، دقت کمتر در میزان نیروی وارد شده، تکرارپذیری کم و مدت زمان طولانی تر برای درمان را سبب می شود، اما در روش رباتیک، فیزیوتراپیست می تواند در اولین جلسه از ویزیت هر یک از بیماران، با توجه به شرایط و اختلال داخل مفصل آنان، اندازه جابجایی مفصل و میزان نیرویی که برای جابجایی لازم است، به عنوان یک برنامه موبیلیزاسیون مفصلی، به ربات بدهد، و دستگاه نیز حرکت های لازم را در هر جلسه فیزیوتراپی، با جابجایی مفصل از صفر تا حداکثر ۲۰ میلی متر تنظیم کرده و بطور مداوم در۲۰ الی ۳۰ دقیقه بر مفصل شانه بیمار اعمال کند.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی در پایان با تاکید بر این نکته که تنظیمات دستگاه برای درمان هر یک از بیماران باید توسط متخصصان و کارشناسان فیزیوتراپی در مراکز ارائه دهنده خدمات فیزیوتراپی انجام شود، در عین حال تصریح کرد: برخلاف دیگر تجهیزات فیزیوتراپی که نمی توانند به جای فیزیوتراپیست، خدمات توانبخشی را ارائه بدهند، این ربات پس از آنکه برنامه موبیلیزاسیون مفصلی را از فیزیوتراپیست دریافت کند، قادر به اجرای برنامه مانند یک متخصص فیزیوتراپی است و در نتیجه فیزیوتراپیست با اطمینان از اجرای برنامه توسط ربات، می تواند به امور دیگر برسد و همزمان، به بیماران بیشتری خدمات ارائه بدهد.
وی افزود: بکارگیری این ربات، به دقیق تر شدن تکنیک های فیزیوتراپی برای احیاء و حرکت بدون درد مفصل کمک می کند، و روند درمان را راحت تر و سریعتر پیش می برد.
گفتنی است، جلسه دفاعیه دکتر محمدحسن آذرسا از رساله دکتری خود و رونمایی از اولین «ربات موبیلیزاسیون مفصل گلنوهومرال » که حاصل نخستین تز محصول محور دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران می باشد، روز شنبه با حضور دکتر علیرضا میرباقری (استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران)، دکتر آزاده شادمهر (استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران) و دکتر نورالدین کریمی (دانشیار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی) به عنوان اساتید راهنما و مشاور، دکتر اسماعیل ابراهیمی (رئیس دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی ایران) و دکتر بهروز عطارباشی مقدم (دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران) به عنوان داوران بالینی و دکتر سعید بهزادی پور (دانشیار دانشگاه صنعتی شریف)، دکتر حسین عرب علی بیک ()، دکتر محمدمهدی میرباقری (دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران)، دکتر علیرضا احمدیان (رئیس دانشکده فناوری های نوین دانشگاه علوم پزشکی تهران) و دکتر محمدرضا آی (رئیس آزمایشگاه نقشه برداری مغز دانشگاه علوم پزشکی تهران) برگزار شد.
انتهای پیام