دقت بالای تئوری خورشیدی منجم ایرانی قرن هفتم در مقایسه با نظریه کوپرنیک

مقاله محقق ایرانی در تحلیل رصدهای نجومی محیی الدّین المغربی در رصدخانه مراغه در مجله Archive for History of Exact Science منتشر شد.

به گزارش دیده بان علم ایران، دکتر سیّد محمّد مظفّری، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات نجوم و اخترفیزیک مراغه در مقاله خود به تحلیل کامل رصدهای نجومی نظام دار انجام یافته توسّط محیی الدّین المغربی (درگذشته به سال ۶۸۱ هجری قمری) در رصدخانه تاریخی مراغه پرداخته است.

این مقاله مبتنی بر یکی از رسالات محیی الدّین به نام تلخیص المجسطی است که نسخه منحصر به فردی از آن در کتابخانه مرکزی دانشگاه لیدن موجود است.

محیی الدّین در این رساله شرح کاملی از رصدهای خورشید، ماه، سیّارات بیرونی (زحل، مشتری و مرّیخ) و هشت ستاره درخشان به دست داده است. اندازه گیری ارتفاع نصف النّهاری اجرام سماوی توسّط ربع جداری رصدخانه مراغه انجام گرفته و محیی الدّین برای اندازه گیری توالیهای زمانی که برای محاسبات نجومی مورد نیاز بوده از یک ساعت آبی دقیق استفاده کرده بوده است.

میزان دقّت اندازه گیری های ارتفاع نصف النّهاری توسط وی به حدود ۲/۶ دقیقه قوسی در مورد ستارگان، ۶/۴ دقیقه قوسی در مورد سیّارات بیرونی و ۱/۳ دقیقه قوسی در مورد خورشید می رسد که همگی چشمگیر هستند و اندازه گیری بازه های زمانی توسّط وی دقّت قابل توجّه حدود ۵ دقیقه را نشان می دهد.

دکتر مظفری در مقاله دیگری که در ابتدای ۲۰۱۸ در همین مجلّه منتشر شده، به بررسی دقّت تئوری های خورشیدی ۱۱ دانشمند مسلمان در مقایسه با نظریات خورشیدی نیکولاس کوپرنیک و تیکو براهه پرداخته و دقّت بالای تئوری خورشیدی محی الدّین المغربی در رصدخانه مراغه با حداکثر میزان خطا در طول دایره البروجی خورشید در محدوده بین ۵- (در میانه تابستان) و ۸+ دقیقه قوسی (در میانه زمستان) را شرح داده شده است.

انتهای پیام