ساخت کاتالیزور تبدیل متانول به هيدروکربن ها در دانشگاه صنعتی شریف

به گزارش دیده بان علم ایران، کشور ما بیشترین ميزان مجموع ذخایر نفت خام و گاز طبیعی را در جهان در اختیار دارد. در اين راستا تبديل گاز طبيعی به متانول از سال ها پيش در دستور کار دولت ها قرار گرفته است و امروزه ايران يکی از قطب های توليد اين ماده شيميايی در جهان محسوب می شود، به طوری که در حال حاضر ظرفیت تولید سالانه اين محصول در حدود ۲۵ میلیون تن می باشد.

به منظور جلوگيری از خام فروشی اين حدواسط شيميایی مهم با قیمتی بسیار پایین به کشورهای ديگر تبديل متانول به هيدروکربن ها (MTH) در دستورکار قرار دارد. به عنوان نمونه پروژه هایی مانند تبديل متانول به پروپيلن (MTP) در چند سال گذشته جزو اولويت های وزارت نفت جمهوری اسلامی ايران قرار گرفته و با تبديل متانول به اين محصولات نه تنها ظرفيت های خالی پتروشيمی های کشور تکميل خواهد شد بلکه با تبديل متانول به اين محصولات، ارزش افزوده قابل توجهی نصيب کشور می کند.

در همين ارتباط پژوهشگران دانشگاه صنعتی شریف طی تحقیقات و تلاش های پنج ساله موفق به ساخت کاتاليزور و فراهم سازی شرايط فرايند تبدیل متانول به هيدروکربن هایی با ارزش افزوده بالا شده اند.

دکتر بهرام قنبری، عضو هیات علمی دانشکده ی شیمی دانشگاه صنعتی شریف گفت: با توجه به نقطه جوش پایین گاز طبیعی و هزینه بر بودن صادرات آن از طريق خطوط لوله، در سال های گذشته دولت تصمیم گرفت که گاز طبیعی را به متانول که ارزش افزوده بالاتری دارد تبدیل کرده و این ماده را که در حالت عادی به صورت مایع است صادر نمایند.

وی افزود: متانول به عنوان یک حد واسط شیمیایی بسیار مهم در جهان شناخته شده است. ايران در دو دهه گذشته رشد سريعی در توليد متانول داشته است و جزو بزرگترین تولید کنندگان متانول در دنیا بشمار می آید. بر همین اساس، طبیعی است که به این فکر بیفتیم تا این حدواسط شيميايی مهم را به ترکيباتی با ارزش افزوده بالاتر تبدیل کنیم.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف تصریح کرد: تبدیل متانول به محصولاتی با ارزش افزوده ی بالا در چند سال اخیر بسیار مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته و امروزه شاهد تحولات چشمگیری در این حوزه هستیم. تبدیل متانول به بنزین (MTG) به عنوان فرآورده ای استراتژيک و با ارزش افزوده ی بالا، مدتی است که در کشور توسط گروه های پژوهشی محدودی مورد مطالعه قرار دارد و بی شک ادامه ی این روند باعث می شود ایران به عنوان صادر کننده عمده ی آن در جهان تبدیل شود.

دکتر قنبری اذعان داشت: کشورهایی مانند چین متانول را از ما خريداری کرده و پس از تبدیل به هيدروکربن هايی مانند اولفين ها و پروپیلن مجددا به ديگر کشورها می فروشد. برخی از اين هيدروکربن ها به عنوان خوراک اصلی واحدهای پلیمریزاسیون و آروماتيک پتروشيمی های کشور هستند که در حال حاضر پس از بررسی و تحقیقات موفق به دستيابی دانش ساخت کاتاليزگر اين تبديلات شده ايم.

این استاد دانشگاه صنعتی شریف خاطرنشان کرد: در سالهای گذشته با مطالعه بر روی نمونه هايی از کاتاليزورهای پایه صنعتی متوجه تاثير آنها در تبديلات متانول شديم. در مراحل بعد پس از بررسی ها و آزمایشهای گسترده موفق به تولید کاتالیزگر موثر در اين تبديلات شديم.

اين پژوهشگر در ادامه اظهار داشت : تبدیل متانول به هیدروکربن ها تنها دستاورد تحقیقات ما نيست بلکه دانش ايجاد تنوع در نوع محصولات هیدروکربنی از متانول با اعمال تغییر در ساختار اين کاتالیزگرها از جمله دستاوردهای مهم اين آزمایشگاه است. در حال حاضر برنامه ریزی در جهت انجام آزمون های طولانی مدت برای ارزیابی پایداری کاتالیزگر و در مرحله بعد افزایش مقیاس فرایند راکتور بستر ثابت در پایلوت در دستورکار قرار دارد که با کمک همکاران مهندسی فرایند این کار در حال انجام است.

معاون آموزشی دانشکده شیمی دانشگاه صنعتی شریف با اشاره به کمبود تجهیزات آزمایشگاهی تاکید کرد: اگر به شرایطی و به امکاناتی دست یابیم که آزمون های رآکتوری در زمان کوتاه تری انجام شوند، مسلما سرعت کار افزایش يافته و به شرايط آرمانی نزديک خواهيم شد. در حال حاضر برخی از آزمون های را در خارج دانشگاه انجام می دهیم و به اين علت این تحقیقات بسیار گران و هزینه بر است و در صورتی که برخی از اين تجهیزات در اختیار می داشتیم، قطعا اين نتایج در زمان زودتری حاصل می شد.

نماينده انجمن شيمی ايران در دانشگاه صنعتی شریف تصریح کرد: کمبود امکانات ما و زمان بر بودن آزمون ها در داخل کشور و سرعت بالای این تحقیقات در دنیا، بر رقابت ما با مراکز تکنولوژی دنیا تاثير بازدارنده دارد. به عنوان یک پژوهشگر احتیاج دارم امکاناتی فراهم شود تا بتوانم آزمون های راکتوری را به طور دائم انجام دهم. این پژوهش ها هرچقدر هم هزینه بر باشد قطعا خروجی آن برای کشور بسیار مهم و ارزشمند خواهد بود.

قنبری تصریح کرد؛ امروزه تولید کاتالیزگری با انتخاب پذیری بالا و پایداری مناسب به عنوان قلب فرایند تبدیل متانول به هیدروکربن ها از اولويت برخوردار است و قطعا با سرمایه گذاری به موقع در این پروژه به نتایج کاربردی دست خواهیم یافت، چنان که طی پنج سال اخیر با پشت سر گذاردن مراحل سعی و خطا، به شرایط کنونی رسیده ایم. این پروژه با تمام سختی هایش در قالب پروژه های تحصيلات تکمیلی در دانشگاه صنعتی شریف و با همکاری سایر مراکز تحقیقاتی انجام شده است.

این استاد دانشگاه صنعتی شریف در پایان صحبت هایش اذعان داشت: با توجه به نوپا بودن پروژه تولید هیدروکربن ها از متانول، مي‌توان با مديريت صحیح و نيز ايجاد مراکز پايش و ارزيابي به صورت علمي و صحيح اقدام به خلق، انتقال و بومي‌سازي فناوری های اين حوزه و نهايتاً ورود به بازار فرآورده‌هاي پایین دستی متانول کرد.

انتهای پیام