سه شنبه، ۲۹ اسفند، ۱۴۰۲ | Tuesday, 19 March , 2024

تلاش جدید ایران علیه تقلب علمی: کمیته های اخلاق در پژوهشهای زیست پزشکی ملزم به ثبت در سامانه جدید شدند/مصوبات کمیته های ثبت نشده از ۹۷ بی اعتبار است

نسخه قابل پرینت
کد خبر:33490
یکشنبه، ۱۰ دی، ۱۳۹۶ | 11:57

تلاش جدید ایران علیه تقلب علمی: کمیته های اخلاق در پژوهشهای زیست پزشکی ملزم به ثبت در سامانه جدید شدند/مصوبات کمیته های ثبت نشده از ۹۷ بی اعتبار است

با تدبیر معاونت تحقیقات وزارت بهداشت برای پیشگیری از سوءرفتارهای پژوهشی و تقلبات علمی ، «سامانه ملی صدور تاییدیه اخلاق در پژوهشهای زیست پزشکی» از ابتدای سال ۹۷، فعالیت خود را آغاز کرده و از آن پس، تمام پروپوزال های مصوب در کمیته های اخلاق در پژوهش که کد اخلاق دریافت کرده باشند، در این سامانه ملی نمایه خواهند شد.

 

دکتر احسان شمسی گوشکی، استادیار اخلاق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران و دبیر کمیته ملی اخلاق در پژوهش وزارت بهداشت که در گفت و گو با دیده بان علم ایران، از راه اندازی « سامانه ملی صدور تاییدیه اخلاق در پژوهش های زیست پزشکی» از ابتدای سال ۹۷ و جزئیاتی که شرح آن خواهد رفت، خبر داده، گفت: با آغاز به کار این سامانه ملی، به همه نشریات بین المللی دنیا اعلام خواهیم کرد که مقالات منتج از پژوهش های زیست پزشکی جمهوری اسلامی ایران که بر اساس مقررات موجود مستلزم اخذ تاییدیه کمیته های اخلاق در پژوهش هستند ، تنها به شرط ثبت پروپوزال و صدور مجوز اخلاق مربوطه در سامانه ملی کد اخلاق و نمایه شدن در آن، اجازه انتشار خواهند داشت.

وی افزود: در نتیجه سردبیران  نشریات داخلی و بین المللی می توانند برای اطمینان از تایید هر پژوهش در کمیته های اخلاق ، به سامانه ملی اخلاق در پژوهش وزارت بهداشت مراجعه کنند:

ethics.research.ac.ir

دکتر شمسی گوشکی، پیش از توضیحات بیشتر درباره جزئیات  صدور تاییدیه اخلاق در یک سامانه ملی و نمایه شده پروپوزال های تایید شده در این سامانه، به نخستین پرسش احتمالی در این باره پاسخ داد: « آیا  این اقدام، پیام بی اعتمادی به نویسندگان مقالات ایرانی دارد؟»

وی گفت: اتفاقا علوم پزشکی ایران با این اقدام قصد اعتمادسازی بیشتر در دنیا دارد؛ وقتی مقاله ای با کد اخلاق مورد تایید یک کشور در نشریه ای بین المللی منتشر می شود، این  پیام را به همراه دارد که آن کشور از نظام منسجم و بسیار معتبری در حوزه اخلاق در پژوهش برخوردار است و مانع انتشار هر نوع پژوهشی خواهد شد که با فاصله گرفتن از استانداردها و یا تخلفات علمی ، قصد لطمه زدن به جامعه علمی آن کشور را دارد.

 

دبیر کمیته ملی اخلاق در پژوهش وزارت بهداشت با اشاره به این که مشکل تخلف و تقلب علمی در کشورهای در حال توسعه از جمله ترکیه، چین، هند و نیز ایران بیشتر از کشورهای توسعه یافته علمی است گفت: ایران با شیوه نوین نظارت بر اخلاق در پژوهش و ایجاد یک سامانه ملی که دارای ارتباط با نشریات علمی جهان است، نشان خواهد داد که در حال فاصله گیری از کشورهای در حال توسعه و پیش رفتن به سمت استانداردهای جهانی است؛ استانداردهای محکمی که به واسطه آنها به راحتی نمی توان تخلف کرد و به اعتبار جامعه علمی ضربه زد.

 

وی پیام دیگر ایجاد این سامانه را نزدیک تر شدن ایران به مرجعیت علمی در جهان دانست. او معتقد است که تقلبات علمی و بازتاب جهانی آن، هر کشوری را از مرجعیت علمی دور می کند. ما نباید با اتکا به این موضوع که در هر کشوری، تقلبات علمی امکان وقوع دارد و گزارش آن از سوی ناشران علمی جهان هر از گاهی منتشر می شود، اجازه دهیم عده ای که دغدغه پژوهش ندارند، محقق با اصالت نیستند، سودجو بوده و یا به دنبال منافع دیگر هستند، براحتی با آبروی علمی کشور بازی کنند.

به گفته دکتر شمسی گوشکی، سامانه ملی صدور تاییدیه اخلاق در پژوهش های زیست پزشکی اتفاقا نشانه کاملی از اعتماد به پژوهشهای اصیل است تا در چارچوبی معین و ملی، از پژوهشهای آلوده به تقلبات علمی جداسازی شده و برای ایران کسب آبرو و اعتبار علمی کنند.

 

سال گذشته بود که سایت خبری مجله معتبر بین المللی نیچر گزارشی از تقلب در ۵۸ مقاله نویسندگان ایرانی علوم پزشکی و غیر پزشکی منتشر کرد و این گزارش بازتاب داخلی فراوانی داشت؛ گروهی صرف نظر از این که تقلبات علمی در بسیاری از کشورها رخ می دهد اما در کشورهای در حال توسعه بیشتر از کشورهای توسعه یافته علمی است، آن را تهدیدی دانستند که باید برای ایران تبدیل به فرصت شود و اقدامات جدی برای پیشگیری از تقلبات علمی صورت گیرد و گروهی دیگر آن را شیطنت غرب و سیاسی کاری  انتشارات علمی  توصیف کردند.

 

مجله نیچر از حذف ۵۸ مقاله محققان ایرانی از چند مجله علمی معتبر خبر داد

این واکنشها البته، برخوردهایی نیز از سوی سه دستگاه وزارت بهداشت، وزارت علوم و دانشگاه آزاد به همراه داشت و بدون شک،  جدی ترین برخوردها با متخلفان و متقلبان علمی را از سوی وزارت بهداشت شاهد بودیم که تا مرز اخراج از دانشگاه ، تنزل رتبه برخی از هیات علمی متخلف  و سایر تنبیهات متقلبان علمی پیش رفت.

 

بازپس گیری ۲۶ مقاله نویسندگان ایرانی از سوی الزویر به دلیل تقلب علمی

 

گزارش اخیر انتشارات معتبر « الزویر» در خصوص بازپس گیری ۲۶ مقاله چند تن از نویسندگان ایرانی مقالات نیز نشان داد باب تقلب علمی حتی تا مرحله یکی از شدیدترین تخلفات علمی که « معرفی داور جعلی» است، همچنان باز و فضا برای سودجویی از حوزه پژوهش هنوز فراهم است.

 

به گفته دکتر شمسی گوشکی، سامانه صدور تاییدیه اخلاق در پژوهشهای زیستی کمیته ملی اخلاق در پژوهش وزارت بهداشت، تا حدی و صرفا در مرحله اجرای مقاله شامل (ارائه پروپوزال، تصویب پروپوزال، دریافت تاییده های لازم و نیز دریافت کد اخلاق) مانع انتشار مقالات علمی غیراستاندارد، دارای سطوح مختلف اشکال در اخلاق پژوهش و متقلبانه شده و کاملا جنبه پیشگیرانه در مرحله اجرا دارد.

دبیر کمیته ملی اخلاق در پژوهش وزارت بهداشت به دیده بان علم ایران گفت: هم اکنون  کمیته های اخلاق در پژوهش های زیست پزشکی وزارت علوم و دانشگاه آزاد نیز مجوز خود را از کمیته ملی اخلاق در پژوهش وزارت بهداشت می گیرند و برای اینکه پژوهش های مورد تصویب آنها بتوانند  در نشریات منتشر شوند باید در سامانه ملی اخلاق در پژوهش های زیست پزشکی وزارت بهداشت ثبت و نمایه شوند.

وی از همه پژوهشگران زیست پزشکی کشور که به دنبال انتشار مقالات خود در نشریات هستند خواست تا قبل از شروع هر پژوهش، پروپوزال خود را به تصویب یکی از کمیته های معتبر ثبت شده در این سامانه برسانند؛ چرا که انجام پژوهش قبل از دریافت مجوز کمیته اخلاق نوعی تخلف پژوهشی محسوب می شود.

دبیر کمیته ملی اخلاق در پژوهش های زیست پزشکی وزارت بهداشت، در مورد نحوه کارکرد این سامانه ملی توضیح داد:  ابتدا کمیته های اخلاق در پژوهش معتبر در این سامانه ثبت می شوند و هر پژوهشی که توسط این کمیته های معتبر ثبت شده به تصویب برسد در یک سامانه ملی نمایه خواهد شد.

 

وی افزود: کمیته هایی که قبل از این توسط کمیته ملی اخلاق در پژوهش وزارت بهداشت اعتبارنامه دریافت کرده اند تا پایان دی ماه فرصت دارند تا درخواست ثبت در سامانه ملی را از طریق آدرس ethics.research.ac.ir ارسال و نسبت به ثبت آن اقدام کنند.

 

انتهای پیام

مطالب مرتبط
نظر دهید

* نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند

سرخط خبرها