- دیده بان علم ایران – Iran Science Watch - https://didehbanelmiran.ir -

ساخت ترمیم‌کننده دندان و استخوان از ضایعات زیستی توسط پژوهشگران «شریف»

جمعی از پژوهشگران دانشگاه صنعتی شریف موفق به استخراج و فرآوری مواد ترمیم کننده دندان و استخوان نانومقیاس از ضایعات زیستی شدند.
به گزارش دیده‌بان علم ایران امروزه به منظور ترمیم و بهبود آسیب های وارد شده به دندان، استخوان و بیماری های مرتبط با آنها و جلوگیری از خروج آنها از بدن، پیشرفت های زیادی هم در تکنیک های جراحی حاصل شده است و هم مواد ترمیم کننده جدیدی با خواص بهینه شده و سمیت کمتر معرفی شده اند. به نحوی که سعی شده است تا مواد ترمیمی جدید از نظر خواص فیزیکی، شیمیایی و مکانیکی به خواص دندان و استخوان بسیار شبیه باشند.
بر اساس این گزارش، دندان و استخوان از رشته های پروتئینی کلاژن و ماده معدنی هیدروکسی آپاتیت (حاوی کلسیم و فسفر) تشکیل شده است. با توجه به ترکیب شیمیایی این بافت های سخت، استفاده از مواد ترمیمی حاوی کلسیم و فسفر باعث رهایش این عناصر در اطراف بافت آسیب دیده شده و سلول های استخوان ساز را تحریک به تشکیل استخوان جدید می کند و بدین ترتیب شکستگی ها و سایر آسیب های وارده بهبود می یابد و در بیشتر موارد دیگر نیازی به استفاده از پروتزهای فلزی نخواهد بود. استفاده از پلیمرهای طبیعی و سازگار با بدن همراه با ترکیبات کلسیم و فسفر رویکردی به منظور افزایش استحکام مواد ترمیمی و ظهور نسل مواد کامپوزیتی است. در اغلب موارد، ساختار متخلخل این کامپوزیت ها، داربست مساعدی برای اتصال سلول های استخوان ساز و تشکیل استخوان جدید خواهد بود. باتوجه به ترکیب شیمیایی مواد ترمیمی کامپوزیتی و شرایط فیزیولوژیکی بدن، ممکن است پس از مدتی کامپوزیت بطور کامل تجزیه شود و جای آن را استخوان جدید بگیرد که این بسیار ارزشمند است.
بر همین اساس، جمعی از پژوهشگران دانشگاه صنعتی شریف به سرپرستی دکتر عبدالرضا سیم‌چی عضو هیئت علمی دانشکده ی مهندسی و علم مواد موفق به استخراج و فرآوری هیدروکسی آپاتیت نانومقیاس با اندازه و مورفولوژی کنترل شده از ضایعات زیستی و منابع طبیعی در دمای پایین با قابلیت استفاده در مهندسی بافت استخوان و مواد پرکننده دندان شدند.
دکتر سیم چی در خصوص این طرح گفت: استخراج هیدروکسی آپاتیت از ضایعات زیستی (مانند استخوان گاو و ماهی) در دمای بالا (۱۲۰۰-۶۰۰ درجه سانتیگراد) به منظور حذف کلاژن و مواد حساسیت زا و استفاده مجدد آن برای درمان آسیب های وارده به دندان و استخوان انسان سال هاست که به مرحله عمل رسیده و در این زمینه مطالعات گسترده ای انجام شده است.
یک مشکل اساسی که برای استخراج هیدروکسی آپاتیت در دمای بالا وجود دارد ، از بین رفتن شکل، ساختار و خواص زیستی آن است. بررسی ساختار هیدروکسی آپاتیت استخوان و دندان با کمک میکروسکوپ الکترونی نشان داده است که این ماده به شکل نانومیله های سوزنی است. در حالیکه حرارت دادن در دمای بالا این ساختار را از بین برده و آنها را تبدیل به ذرات درشت تر می کند که دیگر خواص قبلی خود را نخواهند داشت. بنابراین سعی گروه تحقیقاتی مواد پیشرفته و نانومتری (CNAM) برآن شد تا این ماده ارزشمند و پرکاربرد را با حفظ خواص شیمیایی، ساختاری و زیستی از ضایعات زیستی در دمای پایین استخراج و فراوری کنند که چنین موفقیتی در سال های اخیر حاصل شد.
دکتر فاطمه مهندس پژوهشگر پسا دکترای دانشگاه صنعتی شریف نیز در این خصوص گفت: در این طرح ما موفق به استخراج و فرآوری نانوساختارهای هیدروکسی آپاتیت از ضایعات زیستی بر پایه روش های شیمیایی-حرارتی در دمای پایین، شده ایم.
وی افزود: مطابق این روش ها، علاوه بر حذف مواد آلرژی زا و ترکیبات آلی از ضایعات زیستی، ساختار و خواص هیدروکسی آپاتیت حفظ شده است و محصولات دارای فعالیت زیستی بالاتر و سمیت کمتری هستند.
این پژوهشگر یادآور شد، اگرچه از نانوساختارهای هیدروکسی آپاتیت بصورت پودری می توان در مصارف پزشکی استفاده کرد، از آنها برای ساخت مواد ترمیمی کامپوزیتی استخوان و دندان نیز می توان استفاده کرد.
گفتنی است، نتایج حاصل از این دستاورد به عنوان اختراع در ایران ثبت شده و به صورت ثبت موقت در اداره ثبت اختراعات آمریکا درآمده است.انتهای پیام