دبیر انجمن شیمی ایران مشارکت بیش از ۶۵ هزار محقق ایرانی در مقالات نمایه شده در ISI در سال ۲۰۱۶ و افزایش شمار مقالات مروری ایران تا مرز هزار و ۵۰۰ مقاله را نشانه افزایش بازیگران تولید علم ایران در عرصه بین‌المللی و افزایش شمار اساتید صاحب مکتب در کشور عنوان کرد.
به گزارش دیده‌بان علم ایران، دکتر محمدعلی زلفی‌گل که در بیستمین کنفرانس شیمی فیزیک ایران در دانشگاه اراک سخن می‌گفت، خاطرنشان کرد: ۱۱۵ هزار دانشجوی دکتری در کشور مشغول به تحصیل هستند، نسبت دانشجویان دکتری به کل دانشجویان بیش از ۲٫۶ درصد و درصد دانشجویان تحصیلات تکمیلی نسبت به کل دانشجویان کشور حدود ۲۲ درصد است که نرم آن ۳۰ درصد است.وی افزود: تعداد دانش‌آموختگان آموزش عالی در کشور بیش از ۸٫۵ میلیون نفر است که بخش قابل توجهی از آنها بیکار هستند و باید فکری برای اشتغال آنها کرد. تعداد اعضای هیات علمی دانشگاه‌های کل کشور اعم از دولتی و غیرانتفاعی و غیردولتی هم بیش از ۸۰ هزار نفر است. اگر همه دانشجویان کارشناسی ارشد، دکتری و اعضای هیات علمی کشور را تجمیع کنیم، نزدیک به یک میلیون نفر قادر هستند در زمینه تحقیق و پژوهش فعال باشند.
زلفی‌گل به وضعیت علمی ایران اشاره کرد و گفت: سه کشور رقیب علمی در منطقه ایران، عربستان و ترکیه است. ایران در پایگاه استنادی اسکوپوس، رتبه اول را در منطقه به خود اختصاص داده است، اما عربستان شدیدا در حال فعالیت در این زمینه است. در پایگاه ISI ایران چهار هزار مقاله کمتر از ترکیه به ثبت رسانده است. طی سال‌های گذشته عربستان سرمایه‌گذاری بسیاری کرده و دارای تحقیقات و تولیدات علمی کیفی است.
وی ادامه داد: یکی از شاخص‌های مهم برای توسعه در کشور این است که باید از علم در کنار دیپلماسی سیاسی استفاده کنیم. دشمنان برای منزوی کردن ایران در تلاش هستند، از این رو باید در این راستا اهتمام داشته باشیم. کشور ما وارث فرهنگ شفقت و مهربانی است، اما براساس سیاست‌هایی که در دنیا اعمال شده، دنیای سلطه و استکبار ایران را به عنوان کشوری که حاضر نیست با دنیا تعامل داشته باشد، می‌شناسد.
این استاد دانشگاه افزود: خوشبختانه دیپلماسی سیاسی ما موفق بوده است، اما اگر قصد داریم به دنیا بفهمانیم که ایران مهد تمدن بوده است باید بتوانیم از دیپلماسی علمی نیز در کنار دیپلماسی سیاسی استفاده کنیم به این معنا که هر کدام از ما باید با چند کشور خارجی و دانشمندان هم رشته خود ارتباط پیدا کنیم و فعالیت‌های بین‌المللی انجام دهیم که این مهم بسیار آسان است.
دبیر انجمن شیمی ایران گفت: انجام تحقیقات مشترک با تعدادی از محققان بین‌المللی در رشد و شکوفایی کشور بسیار مثمر ثمر است که البته آنها نیز با روی باز ما را می‌پذیرند. اگر هر کدام از دانشگاه‌های کشور با کشورهای خارجی و دانشگاه‌های خارج ارتباط برقرار کنند، مشارکت بین‌المللی تا حجم وسیعی بالا می‌رود و دیپلماسی علمی نیز در خدمت دیپلماسی سیاسی کشور قرار می‌گیرد و کشور از حالت موجود خارج می‌شود. این مهم حتی موجب کاهش هزینه‌های علمی نیز می‌شود.
وی تاکید کرد: مشارکت علمی ۲۰ درصدی با دنیا خوب است، اما کافی نیست، این رقم باید بسیار افزایش پیدا کند.
زلفی‌گل ادامه داد: نسبت تعداد ثبت اختراع در کشور ما بسیار پایین است و این مهم نشان می‌دهد که در حوزه فعالیت‌های کاربردی کم کار کرده‌ایم. تعداد زیاد نویسندگان مقالات بین‌المللی فاکتوری مهم است، از سال ۲۰۰۰ این رقم سه هزار و ۳۰۰ نفر بوده که در سال ۲۰۱۶ به بیش از ۶۵ هزار محقق رسیده و نام آنها در بین مقالات بین‌المللی و پایگاه استنادی ISI قرار دارد. این مهم نشان می‌دهد که کشور ما در حال رشد است و پتانسیل رشد را دارد.
وی اظهار کرد: افزایش تعداد مقالات مروری نشان دهنده این مهم است که تعداد دانشمندان صاحب مکتب آن کشور در حال رشد است. تعداد مقالات مروری ایران به شدت رو به افزایش است و این رقم به بیش از ۱۵۰۰ مقاله در سال رسیده است.
زلفی‌گل گفت: تعداد مقالات مروری در رشته شیمی بسیار مطلوب است، همچنین تعداد مقالات مرجع محققان ایرانی بسیار قابل تحسین است و نشان می‌دهد این زحمات در دنیا دیده می‌شود.
وی با بیان اینکه کشور ما تافته جدابافته از دنیا نیست، بیان کرد: باید مسئولان و کسانی که تصمیم‌ساز کشور هستند نیز بدانند که اگر می‌خواهیم در دنیا حرفی برای گفتن داشته باشیم، باید قواعد بازی دنیا را بپذیریم. باید مسئولان، دانشگاه‌ها، اساتید و دانشجویان قواعد تولید علم در دنیا و شاخص‌های اساسی علم دنیا را بپذیرند. در این صورت می‌توانیم از تجارب علمی دنیا به درستی استفاده کنیم و در غیر اینصورت باید درجا بزنیم.
دبیر انجمن شیمی ایران ادامه داد: طی ۷۸ سال تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی تعداد مقالات ایران در پایگاه ISI حدود دو هزار و ۶۰۰ عنوان بود، اما تنها در سال ۲۰۱۶ تعداد مقالات ISI ایرانی به ۳۴ هزار و ۸۱۴ رسید که نشان دهنده تلاش‌های دانشجویان دکتری و پسادکتری و دیگر نیروهای تحقیقاتی است که باید قدردان آنها باشیم.
استاد دانشگاه بوعلی سینای همدان تاکید کرد: دانشجویان برای کشور نعمت هستند و مسئولان کشور باید قدر آنها را دانسته و برای آنها سرمایه‌گذاری کنند.
وی با اشاره به پیشنهادات کاربردی برای بهتر شدن وضعیت علمی، اخلاق علم را مورد تاکید قرار داد و اضافه کرد: نظارت عمومی و نخبگانی در آموزش عالی و تولید علم باید افزایش یابد. روند ارتقای اساتید به رتبه‌های بالاتر باید با دقت بیشتر صورت گرفته و روند و حاصل پژوهش‌ها دیده شود.
دکتر زلفی‌گل اظهار کرد: اگر نظارت نخبگانی را در فرآیند تولید علم بالا ببریم، قطعا اخلاق علمی ارتقا پیدا می‌کند. هر چه شفافیت خواهی و منابع علمی و غیرعلمی در سیستم علمی و دیگر سیستم‌های کشور افزایش یابد، اخلاق حرفه‌ای نیز بیشتر رعایت می‌شود.
وی در پایان به اهمیت تغییر در شیوه پذیرش دانشجو نیز اشاره و بیان کرد: این شیوه پذیرش اصلا درست نیست. تعداد استاد و دانشجو متناسب با هم و براساس علاقه‌مندی نیست. باید طرحی نو در این خصوص دراندازیم تا استاد و دانشجو هر دو قدرت انتخاب داشته باشند. همچنین باید شیوه‌ای را طراحی کنیم که استاد بعد از چند سال فعالیت، صاحب مکتب شود.
انتهای پیام
* نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند