وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به افزایش کمّی مؤسسات آموزش عالی در سال‌های گذشته گفت: افزایش کمی مؤسسات آموزش عالی بدون توجه به تغییرات جمعیت‌شناختی کشور باعث شده در حال حاضر در تعدادی از دانشگاه‌ها و در برخی رشته‌های آموزشی به رغم اعلام ظرفیت مجدد همچنان ظرفیت خالی داشته باشیم و کلاس‌های درس به حدنصاب نرسند.
به گزارش دیده بان علم ایران دکتر محمد فرهادی در مراسم روز جهانی آینده، تصمیم سازی مبتنی بر بینش آینده‌نگری با بیان این که برای دستیابی به آینده مطلوب نظام آموزش عالی، باید در کنار توجه به تجارب گذشته و حال، موضوع آینده‌نگری و آینده نگاری در کانون توجه قرار گیرد اظهار داشت: علی‌رغم اختلاف نظرهای موجود در پیش‌بینی آینده، تقریباً همه صاحب‌نظران اعتقاد دارند که آینده از آن کشورهایی است که بتوانند تغییرات بالقوه را به درستی رصد کرده و برنامه‌ریزی مناسبی در جهت مقابله با چالش‌های احتمالی و استفاده از فرصت‌های ممکن پیش رو داشته باشند.
وی گفت: تطابق با جهان آینده در وهله اول منوط به پذیرفتن تغییرات در ابعاد مختلف و سپس منوط به داشتن نگرش جامع، برنامه‌ریزی همه‌جانبه و دگرگونی در اکثر شئونات و ارکان تثبیت شده خواهد بود.
دکتر فرهادی با بیان اینکه در جهان امروز با توجه به محدودیت منابع در اختیار کشورها، پیشبرد اهداف علم و فناوری در گرو آینده‌نگری است افزود: به کمک مطالعات آینده‌نگری امکان شناسایی پییشران‌های مؤثر بر توسعۀ علم و فناوری در سطوح تحلیل نهادی، ملی و بین‌المللی فراهم و براین اساس، امکان شناسایی اولویت‌ها و تخصیص بهینۀ منابع مهیا می‌شود.
وی افزود: احصای این پیشران‌ها ناظر بر شناسایی تحولات علم و فناوری در زمان گذشته، حال و آینده است و از این رو تمامی مؤسسات آموزش عالی کشور برای دستیابی به آیندۀ مطلوب ناچار به آینده‌نگری هستند تا از غافلگیری در برابر موج تغییرات پیش رو جلوگیری کنند.
وزیر علوم تصریح کرد: طراحی برنامه‌های آموزشی، پژوهشی متناسب با نیازهای جامعه و تغییرات حوزۀ علم و فناوری از جمله اقتضائات رویکرد آینده‌نگری و آینده‌پژوهی برای توسعۀ آموزش عالی متوازن و پیشرو است و مؤسسات آموزش عالی کشور به هیچ وجه نباید تسلیم روزمره‌گی شوند و از قافله پیشرفت باز بمانند.
وزیر علوم در ادامه گفت: افزایش تعداد دانش‌آموختگان در حوزۀ آموزش عالی از یک سو پیشرانی برای دستیابی به اهداف توسعه است و از سوی دیگر در صورتی که برنامه مناسبی برای استفاده درست از منابع انسانی آموزش دیده نداشته باشیم، شاهد تشدید بیکاری دانش‌آموختگان در کشور خواهیم بود.
وی با اشاره به اینکه تغییرات فناوری نیز از دیگر پیشران‌هایی است که نظام آموزش عالی را متحول کرده و خواهد کرد افزود: فناوری اطلاعات و ارتباطات، شیوه‌های جدید آموزشی را اقتضا کرده و پاردایم جدید به وجود آورده است. چنانچه برنامه‌های آموزشی برخط فراگیر، نظام آموزش عالی سنتی که محدود به زمان و مکان است را به چالش کشیده است.
وزیر علوم بیان کرد: از حیث اقتصادی، موضوع ایده‌های خلاقانه و نوآور پژوهشگران و دانشجویان در مؤسسات آموزش عالی امکان شکل‌گیری شرکت‌های زایشی و دانش‌بنیان را مهیا کرده و باعث شکل‌گیری نگاه جدیدی به درآمدزایی در دانشگاه و تجاری‌سازی خدمات علمی و فناوری شده است.
وی تصریح کرد: از حیث زیست محیطی، توسعۀ علم و فناوری موفق، در گرو الزام آن به توسعۀ پایدار و توسعۀ محیط زیست است و از این رو علم و فناوری در تدبیر چگونگی کاهش آلاینده‌های زیست محیطی و هدایت جامعه در مسیر توسعۀ پایدار نقش تعیین کننده‌ای دارند.
دکتر فرهادی با بیان این که زمانی می‌توان از علم و فناوری برای تحقق آیندۀ مطلوب بهره‌‌مند شد که فضای بین‌الاذهانی در جامعه در خصوص ارزش‌های علم و فناوری شکل بگیرد، افزود: از این رو علم و فناوری نقش مهمی در ترویج ارزش‌هایی چون خلاقیت، نوآوری و عقلانیت در جامعه دارد و همچنین توسعۀ آن منوط به اجماع نظر افراد جامعه در خصوص ضرورت گسترش و پیشرفت علم و فناوری دارد.
وی خاطرنشان کرد: از حیث سیاسی، تجربۀ چندسال اخیر نشان داد که با رویکرد به کارگرفته شده در موضوع برجام چگونه بسیاری از مشکلات پیش روی توسعۀ علم و فناوری در کشور کم رنگ شده و مسیر گسترش مراودات بین‌المللی علم و فناوری مهیا شده است.
دکتر فرهادی افزود: این موضوع از یک سو بیانگر نقش سیاست ملی و خارجی کشور در توسعۀ علم و فناوری است و از سوی دیگر بیانگر نقش اقتدار علم و فناوری کشور در پیشبرد اهداف و منافع ملی در عرصۀ بین‌المللی است.
وزیر علوم گفت: بدیهی است برای دستیابی به آینده مطلوب نظام آموزش عالی باید در کنار توجه به تجارب گذشته و اکنون، موضوع آینده‌نگری و آینده‌نگاری در کانون توجه قرار گیرد.
دکتر فرهادی در خاتمه اقدام فرهنگستان علوم برای ترویج نگاه آینده‌نگری در کشور برای دستیابی به فهم همگانی را مهم ارزیابی کرد.
انتهای پیام
* نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند