همه پژوهشگرانی که سالهاست در کار ارائه، انتشار یا داوری تحقیقات بین‌المللی هستند آگاهند که در اکثر مجلات علمی معتبر دنیا، درصدی از تخلف و تقلب علمی دیده می‌شود و در بیشتر موارد، سردبیران مجلات، متوجه این تقلبات نمی‌شوند.
به گزارش خبرنگار دیده‌بان علم ایران، به گفته محققان، آنچه شانس آشکارسازی این تقلبات را افزایش می‌دهد، صرفا افشاگری‌هایی است که عمدتا هم با هدف کنار زدن رقیب متقلب صورت می‌گیرد. به این ترتیب تقلب علمی اگرچه عملی ضداخلاقی، غیرقابل گذشت و لطمه به حیثیت پژوهش است اما بسیاری از کشورهای دنیا آن را تجربه کرده‌اند.
اما چه شد که حذف ۵۸ مقاله محققان ایرانی از مجلات معتبر علمی بین‌المللی بر اساس گزارش ۱۰ نوامبر سایت خبری مجله «نیچر» که ۳۹ مقاله دیگر را نیز در دست بررسی دارد و در مجموع به گفته مسوولان کشور، در مقایسه با حجم بالای تقلبات موجود دنیا، حتی ناچیز هم به شمار می‌رود، مستمسکی شد برای نقد جدی سیاستی که همانند زخمی بر پیکره جامعه علمی کشور نشسته بود و با تلنگر جدی گزارش سایت خبری «نیچر»، چنانی سر باز کرد که به نظر می‌رسد هیچ راه بازگشتی به سیاست کنونی ارتقای هیات علمی دانشگاه‌ها باقی نگذاشته و اگر اتفاق عجیب و غریبی در تصویب آیین‌نامه جدید پیشنهادی وزارت بهداشت، رخ ندهد و عده‌ای بر طبل مخالفت نکوبند، هیات علمی شریف دانشگاه‌ها به ویژه آنها که به کار آموزش و معلمی مشغولند، نفس راحتی، دست کم از این بند شیوه ارتقائی بسیار معیوب و عمدتا دردسرساز تا حد ایجاد شبکه فساد علمی،خواهند کشید.
اظهارات دکتر شاهین آخوندزاده، قائم‌مقام معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت در گفت‌و‌گو با دیده‌بان علم ایران شاید خواننده را در معرض این پرسش جدی قرار دهد که «چرا علی‌رغم انتقاد اعضای هیات علمی از فشار بی‌امان مقاله‌نویسی برای ارتقا و با وجود بروز خطراتی برای حیثیت علمی کشور و از همه مهمتر ایجاد دکان‌های دو نبش سودجویان از داد و ستد مقالات قلابی با دیتاهای خودساخته غیرواقعی، هنوز هم عده‌ای راه خدمت به حفظ رتبه جهانی تولید علم ایران را در شمارش مقالات جست‌و‌جو می‌کنند تا کاهش حتی موقتی «شیب تولید علم ایران» یک کابوس باقی بماند؟!»
پایان دادن به تقلب علمی فقط یک ادعاست
دکتر آخوندزاده در این گفت‌و‌گو ابتدا به یک نکته مهم در بحث تقلبات علمی اشاره کرد: «پایان دادن به تقلب علمی، فقط یک ادعاست و اساسا معنا ندارد؛ هیچ جای دنیا هم نمی‌تواند ادعا کند ابزاری در اختیار دارد که همه تقلبات علمی را شناسایی می‌کند. چون وقتی مقاله‌ای برای مجله‌ای فرستاده می‌شود ابتدا سرقت ادبی (Plagiarism) آن چک می‌شود و اگر ابزار جمله‌بندی (wording) تشخیص داد مثلا ۲۰ درصد جملات این مقاله شبیه مقالات دیگر است، احتمال تقلب علمی بالا می‌رود. در هیچ یک از ۵۸ مقاله حذف شده اخیر ایرانی‌ها ، مشکل سرقت ادبی شناسایی نشد و از این مرحله به سلامت عبور کرده بودند. اما علنی شدن این تقلبات داستان دیگری داشته است.
کسب و کار برخی دانشجویان دکتری بیکار با تولیدات مقالات قلابی
قائم‌مقام معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت، به گردانندگان شرکتی که اقدام به تولید مقالات قلابی کرده بودند اشاره کرد و گفت: این افراد جزو دانشجویان فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد و دکتری بیکار بودند که به این شیوه برای خود کسب و کاری هم راه انداخته بودند.
به گفته وی در این بین، قربانیان، شامل دانشجویان و اساتیدی بودند که گروهی برای نمره و کسب یک جایگاه علمی و گروهی برای ارتقای مرتبه علمی در دانشگاه ، طعمه سودجویی متقلبان علمی شدند.
سه متهم اصلی، حلقه اتصال ۲۲۰ نفر در تولید مقالات تقلبی اخیر
دکتر آخوندزاده شمار تمام اعضای این حلقه را ۲۲۰ نفر اعلام کرد که نصف آنها مربوط به وزارت بهداشت و نصف دیگر مربوط به وزارت علوم بوده اما حلقه اصلی این شبکه تقلب علمی ۳ نفر بودند که یکی از آنها عضو هیات علمی تعهدات خدمت یک دانشگاه کوچک وزارت بهداشت و دو نفر دیگر دانشجوی فارغ‌التحصیل دانشگاه بودند.
به گفته وی، در بین قربانیان می‌توان به اساتید بسیار خوب دانشگاه از جمله جراح درجه یک کشور اشاره کرد که فقط به دلیل نداشتن مقاله نتوانسته بودند به مرتبه بالاتر ارتقا یابند و گرفتار متقلبان علمی این شبکه شدند.
قائم مقام معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت افزود: این متقلبان، مقالات قلابی را برای مجله‌ای به نام Diagnostic Pathology، می‌فرستادند که مجله‌ای معتبر است اما ناشر آن تجاری است و برای هر مقاله هزار یورو پول می‌گیرد.
جعل ایمیل داوران مطرح و فروش نام نویسندگان مسوول مقالات با همکاری یک ایرانی عامل
دکتر آخوندزاده توضیح داد: در مجلات معتبر هم رسم است که نام داور پیشنهادی را از نویسندگان مقالات می‌پرسند اما این بدان معنا نیست که لزوما همان داور را برای داوری انتخاب کنند. در این جریان تولید کنندگان مقالات قلابی هم مطابق این رسم چند داور مطرح را به مجله مذکور معرفی کرده و برای آنها ایمیل قلابی می‌نویسند و ایمیل آنها به نشانی‌یی نوشته می‌شود که مقاله دوباره برای داوری به خوشان بازگردد و همه اینها در حالی رخ می‌داد که یک ایرانی عامل هم در آن جا با این افراد همکاری داشته است .
قائم مقام معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت گفت: متقلبان علمی گزارش نیچر، علاوه بر جعل ایمیل، حتی نام نویسنده مسوول را هم به متقاضیان فروخته‌اند.
نحوه افشای اقدام شرکت متقلب
وی در توضیح نحوه افشای اقدام این شرکت تولید مقاله گفت: چنانچه شرکت رقیب آنها انتشارات اشپرینگر را به عنوان ناشر اصلی در جریان قرار نمی‌داد شاید ماجرای این تقلب هم آشکار نمی‌شد. این شرکت رقیب حتی سردبیر اصلی مجله Diagnostic Pathology را دور زده و ناشر اصلی را در جریان قرار داده است که در ادامه، سردبیر اشپرینگر هم پس از بررسی آی‌پی ایمیل های جعلی داوران ، متوجه تقلبی بودن مقالات شده و در پی تماس با داوران اصلی ، مطمئن شده است که آنها اصلا داور این مقالات نبوده‌اند.
پوست خربزه‌ای که زیرپای ایران انداختند
قائم مقام معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت به دلایلی که مطرح می‌کند شدیدا معتقد است که دست اندرکاران مجله Diagnostic Pathology که ۵۸ مقاله تقلبی ایرانی‌ها را منتشر کرده زیر پای ایران پوست خربزه انداخته است.
وی گفت: شک نکید که ما در دنیا دشمنان زیادی داریم و حرکت این مجله به خاطر قصوری که از آنها در انتشار این مقالات سرزده قطعا توطئه بوده است و نظر من به لحاظ علمی مستدل است. به طور مثال چین کشوری است که با حجمی از تقلبات علمی مواجه است و در همین گزارش نیچر که اشاره به حذف ۵۸۰ مقاله از کشورهای جهان در مجموع داشته هرگز در قالب یک گزارش مجزا مورد اشاره نیچر قرار نگرفته و فقط اشاره به نام ایران شده است. از سویی دیگر قصور مجله در انتشار مقالات تقلبی اخیر آن قدر زیاد بوده که دیگر نمی توان نام آنها را قصور گذاشت و به نظرم عامدانه خواسته‌اند آبروریزی کنند.
اقدام مجله Diagnostic Pathology، قطعا توطئه بوده است
دکتر آخوندزاده در همین باره افزود: سردبیر هیچ مجله ای از هیچ گروهی ۲۵ مقاله در یک سال قبول نمی کند که در مورد اخیر این اتفاق افتاده است. همچنین امکان ندارد شما ۵۰ مقاله را برای انتشار در یک مجله ارائه کنید و داورها یک هفته‌ای به آنها جواب دهند ؛ چون داوران مجلات بسیار طولانی و زمانبر جواب می دهند. دلیل سوم آن که وقتی مقاله‌ای پذیرش می‌شود امکان تغییر نام نویسندگان ابدا وجود ندارد اما این مجله اجازه داده نام نویسندگان بعد از پذیرش مقالات تغییر کند.
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران خاطرنشان کرد: در تمام مجلات دنیا ممکن است زیر ۵ درصد تقلب علمی رخ دهد اما آنجه در مجله Diagnostic Pathology انجام شده توطئه بوده است. به همین دلیل تاکید می‌کنیم که ما به خاطر دشمنان زیاد نمی‌توانیم حتی خاکستری رفتار کنیم اما در مورد اخیر این متقلبان سیاه رفتار کرده‌اند . علاوه بر این در کشور هم شروع به خودزنی کرده و این مقالات را به افرادی منتسب می کنیم که جزو چهره های سالم علمی کشور هستند؛ در حالی که می‌دانیم که این ادعاها پایه و اساس ندارد.
نتایج رسیدگی به اتهامات اعضای شبکه فساد علمی
آخوندزاده درباره نتایج رسیدگی های انجام شده وزارت بهداشت به موضوع تقلبات علمی یاد شده گفت: متقلبان اصلی شناسایی و به دستگاه قضایی معرفی شدند، پرونده‌ای برای آنها تشکیل شده و تحت تعقیب قرار دارند. از میان ۳ فرد اصلی گرداننده شرکت تولید کننده مقالات قلابی، فردی که عضو هیات علمی تعهدات خدمت یک دانشگاه وزارت بهداشت بوده، به دستور اکید وزیر اخراج شده و این سقف برخورد علمی بوده است؛ در ادامه هم باید منتظر تصمیم قضایی برای این سه نفر بود.
قائم مقام معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت گفت: همچنین به دستور وزیر، گردانندگان این شبکه فساد علمی اگر پیش از اینها مشمول ارتقائاتی شده بودند، این ارتقائات پس گرفته شده و قرار است اگر به خاطر مقالاتشان تشویق‌هایی نیز گرفته‌اند همگی آنها نیز پس گرفته شود.
آخوندزاده همچنین تاکید کرد: دانشگاه ها موظفند دانشجویانی که تقاضای تولید مقاله توسط این سه عضو شبکه فساد علمی داشته اند را شناسایی، احضار و برخورد علمی کنند.
تنزل رتبه دانشگاه‌های قصور کننده در تقلبات علمی اخیر به خاطر بی‌توجهی به آیین‌نامه موجود
به گفته دکتر آخوندزاده بر اساس آیین‌نامه و مکاتبه‌های موجود با دانشگاه‌ها، آنها موظفند مراقب مقالاتی که با افیلیشین دانشگاه منتشر می‌شوند باشند؛ چنانچه یکی از افراد این شبکه ۲۵ مقاله را با افیلیشین دانشگاه محل تحصیلش منتشر کرده است. روسا و معاونان پژوهشی دانشگاه ها موظف بودند ضمن مراقبت از این مقالات ، آنها را گزارش کنند.
قائم مقام معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت یادآور شد: سال پیش نامه‌ای به دانشگاه های وزارت بهداشت دادیم مبنی بر این که شرکتهایی که مقاله می‌نویسند همه کلاهبردارند، دست به دیتاسازی می‌زنند و بدترین و غیراخلاقی‌ترین حرکت را انجام می‌دهند؛ اگر مقاله ای را مشاهده کردید که نویسنده اش فاکتورهای اصلی را نداشت و جزو تیم تحقیق مقاله نبود باید به آن مقاله شک کنید . امسال مجددا همین نامه را به دانشگاه ها ابلاغ کرده‌ایم.
وی این را هم اضافه کرد که چنین شرکتهایی در دنیا هم فعالیت می‌کنند اما در کار تولید مقاله و دیتاسازی نیستند بلکه مثلا زبان انگلیسی مقالات را ویرایش می کنند.
چگونه از یک پایان‌نامه بدون نظارت دانشگاه‌ها، ۲۵ مقاله استخراج می‌شود؟
دکتر آخوندزاده تاکید کرد: دانشگاه‌ها همچنین باید نسبت به حجم مقالاتی که از یک پایان‌نامه استخراج می‌شود حساس باشند ؛ مثلا وقتی می‌بینند از یک پایان‌نامه که حداکثر باید ۳ مقاله از آن استخراج شده باشد، ۲۵ مقاله استحراج شده حساس شده و موضوع را پیگیری کنند.
قائم مقام معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت گفت: قصور دانشگاه های مرتبط با مقالات تقلبی اخیر این بوده که مقالاتی که با افیلیشین دانشگاه منتشر شده را ردیابی و گزارش نکرده‌اند که ما پس از تشکیل جلسه کمیته اخلاق پژوهش کشوری به همه دانشگاه ها در این زمینه مجددا هشدار دادیم و دانشگاه‌هایی که در تقلبات علمی اخیر قصور کرده‌اند را تنزل رتبه دادیم و پس از آن هم با دانشگاه های قصورکننده در تخلفات آینده، همین برخورد علمی را خواهیم کرد.
هشدار به اساتیدی که نویسنده مسؤول بودن را آسان می‌گیرند
دکتر آخوندزاده جهت یادآوری هشداری هم به آن دسته از اساتیدی داد که خیلی با کار پژوهش آشنا نیستند و نویسنده مسوول بودن را بسیار آسان می‌گیرند و حتی دیتاهایشان را در اختیار دانشجویان قرار می‌دهند و نظارتی بر مقالات نمی‌کنند.
وی گفت:آن دسته از هیات علمی که کار پژوهشی سطح بالا و معتبر انجام می‌دهند هرگز ارسال (submit) مقاله را به شخص دیگری واگذار نمی کنند و خودشان آن را انجام می دهند؛ مگر می‌توان مسوولیت مقاله‌ای را پذیرفت که ندانست دانشجو با آن مقاله چه کرده است؟
چرا تلنگر «نیچر» راه برگشت ندارد؟
به گزارش دیده بان علم ایران در کشور ما پس از کسب رتبه ۱۶ تولید علم در جهان که بارها گفته شده نه به خاطر امکانات پژوهشی بوده و نه مدیریت علمی درست و بلکه فقط به دلیل ایثار محض محققان کشور در کسب جایگاه شایسته علمی ایران بوده ، همواره یک بیم نسبت به کاهش شیب تولید علم وجود داشته است. این بیم را دو گروه ایجاد کردند: کسانی که مدام رتبه تولید علم را به تعداد مقالات گره زدند و آمار پشت آمار دادند و گروه دوم کسانی هستند که اساسا رتبه علمی ایران را ابزاری برای سرکوب رقیب سیاسی خود می دانند و در اصل نه رابطه‌ای با تولید علم دارند، نه از پژوهشگران اصیل کشور هستند، نه دلشان برای تولید علم سوخته است؛ نتیچه آن که اساتید زحمت کشیده و دلسوز ما که از سرمایه های علمی و آموزشی این کشور بوده اند، وارد گود رقابت مقاله‌نویسی حتی به قیمت رسوایی و آبروریزی علمی شده‌اند تا آن جا که به جای ارتقا به سبب تخلف و تقلب علمی، تنزل رتبه هم یافته اند. به نظر می رسد همان گونه که دکتر آخوندزاده در ادامه این مصاحبه بر آن تاکید می‌ورزد تلنگر گزارش سایت خبری نیچر ، راه برگشت ندارد.
هر دانشجو و هر استاد را یک مقاله دیدیم
قائم مقام معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت گفت: گزازش نیچر و عملکرد آن مجله حتی اگر از دیدگاه ما مغرضانه بوده که قطعا هست، اما ثابت کرد که دیگر وقت تاخیر و تعلل نیست و باید با عقل جمعی روشهای گذشته‌ای که با آن هر دانشجو و هر استاد را یک مقاله دیدیم، اصلاح کنیم و به این شیوه پایان دهیم.
وی با تقسیم اعضای هیات علمی دانشگاه به سه گروه هیات علمی پژوهشی، هیات علمی آموزشی و هیات علمی آموزشی و پژوهشی گفت: گروه اول که اساسا کارشان پژوهش است و عناوین و ارتقائاتشان پژوهش محور است. گروه دوم اساتیدی هستند که کارشان پژوهش نیست ، ممکن است علاقه ای هم به پژوهش نداشته باشند و از معلمان خوب دانشگاه هستند که مجبورند برای ارتقا خود طبق آیین نامه موجود ۳ مقاله ISI به عنوان نویسنده مسوول و یا نویسنده اول و چندین مقاله ISI به عنوان نویسنده میانی ارائه دهند تا مشمول ارتقا شوند. گروه سوم هم اساتیدی هستند که ضمن موفق بودن در کار آموزشی، باید کارنامه موفق پژوهشی هم داشته باشند که آیین‌نامه فعلی برای ارتقای این دسته مناسب است.
پیشنهاد آیین‌نامه جدید با سهم صفر درصدی مقاله در ارتقای هیات علمی آموزشی
دکتر آخوندزاده اما افزود: آیین نامه های موجود برای گروه اول و سوم هیات علمی مشکلی ندارد ؛ اما در حال پیشنهاد آیین نامه‌ای هستیم که بر اساس آن هیات علمی آموزشی فقط به خاطر سابقه و سرآمد بودن در آموزش ارتقای رتبه بگیرند و سهم مقالات در ارتقای رتبه این گروه به صفر برسد. این آیین نامه به هیات ممیزه وزارت بهداشت پیشنهاد شده است و باید در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شود.
سه مقاله اجباری، ۷۰ درصد هیات علمی را بیچاره کرده است
دانشمند حاضر در فهرست دانشمندان یک درصد برتر علوم پزشکی جهان با اذعان به این که گروه دوم اعضای هیات علمی دانشگاه ها قطعا برای ارتقا ، قربانی سیاست غلط مقاله‌محور شده اند که این سیاست، بدون شک، متخلف‌سازی کرده است، گفت: اکنون وقت جبران و اصلاح است. من به عنوان کسی که از نزدیک پرونده تقلبات علمی پزشکی را دیده‌ام معتقدم ۹۰ درصد تخلفات علمی هیات علمی ما از روی ناآگاهی و بویژه فشار و اجبار بوده است. این درحالیست که فقط حدود ۳۰ درصد اعضای هیات علمی ما محقق هستند و بقیه معلم اند و لزومی ندارد آنها که به کار پژوهش علاقه‌مند نیستند را وادار به تولید مقاله بی‌کیفیت یا قلابی کرد. این سه مقاله ISI با نویسنده مسوول یا نویسنده اول برای عضو هیات آموزشی و پژوهشی چیزی نیست اما همین سه مقاله هیات علمی آموزشی را بیچاره کرده است که دیدید در تقلبات علمی اخیر با جراح درجه یک کشور چه کرد؟
تصویب آیین‌نامه جدید حتی به قیمت کاهش شیب تولید علم ضرورت دارد
دکتر آخوندزاده همچنین تصریح کرد: با اجرای آیین نامه جدید تنها اتفاقی که ممکن است بیفتد کاهش تولید مقالات و حتی شیب تولید علم است که باید توجه داشت با تولید مقالات با کیفیت و پراستناد هر دو قابل جبران هستند و نباید نگران این موضوع بود. چرا که ما دانشمندان تراز اولی داریم که معتقدم همیشه شگفتی آفرینی و واقعا با دست خالی اعتبار علمی ایران را حفظ کرده اند. اگر فشاری بر این نیروها وارد نکنیم و فکر و اندیشه محقق را آزاد بگذاریم ظرفیتهای بسیاری رهاسازی خواهد شد.
این اظهارات دکتر آخوندزاده و شاید بسیاری از محققان مبنی بر این که «تولید مقالات با کیفیت تا حدی متاثر از تلاش یک محقق برای حفظ اعتبار علمی خود و کسب استناد و ارجاع است» واقع بینانه به نظر می‌رسد، اما آیا با تکیه صرف بر این ظرفیت می توان به تولید مقالات با کیفیت امیدوار بود ؟ نکته ای که قائم مقام معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت هم در پاسخ به این نگرانی بسیار تاکید دارد آن است که : «پژوهش با کیفیت پول می‌خواهد، تجهیزات می‌خواهد، زیرساخت می‌خواهد و نبرد جهانی در عرصه علم با دست خالی ممکن نیست. عرصه ای که کشوری مثل عربستان را واداشته به فکر ارتقای رتبه علمی خود بیفتد و با وجود همه دوپینگ‌های علمی متاثر از ارتباطات سیاسی اما می توان اکنون مقالاتی از این کشور را در مجلات مهمی مثل مجله «لنست» مشاهده کرد که همه نویسندگان آن از عربستان هستند یا تمام تلاشی که کشوری مثل مالزی برای تولید علم و مقالات با کیفیت به کار گرفته، همگی نشان می دهد اگرچه ترکیه به عنوان رقیب علمی ما در منطقه، اکنون گرفتار تیر غیب شده و مشکلات سیاسی پیدا کرده و این مشکلات تا حدودی بر تولید علم آن اثر می گذارد اما دور از ذهن نیست که روزی عربستان و مالزی رقیب آینده ما باشند ؛ در حالیکه ما از ترس کاهش شیب تولید علم و خساست در تخصیص بودجه‌های پژوهشی همچنان با اعلام رتبه علمی و نیز رشد علمی فقط با شمارش مقالات به دنبال آنها حرکت کرده و باید بنشینیم برای مقالات قلابی چاره‌اندیشی کنیم.
تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی بسیار مهم خواهد بود
دکتر آخوندزاده بر همین اساس تصمیم آینده شورای عالی انقلاب فرهنگی را در مورد تصویب آیین‌نامه جدید ارتقای اعضای هیات علمی وزارت بهداشت بسیار مهم دانست و گفت: این تنها راه کاهش تقلبات علمی در کشور است و ما راه برگشت نداریم.
به گزارش دیده‌بان علم ایران، تصویب آیین‌نامه‌ای که به دور از هر گونه اجبار و فشار بر هیات علمی باشد و سبب نشود، دست کم ارتقای هیات علمی، بهانه تقلب علمی قرار گیرد، چنان در شرایط حال حاضر ضرورت یافته است که می‌توان پیش‌بینی کرد «همانندجو» ی وزارت علوم یا هر ابزار دیگری هم در برابر شیوه‌های متعدد تقلب علمی بویژه در ابعاد بین‌المللی، چندان کاری از پیش نخواهد برد؛ زیرا تا وقتی ریشه‌ها بر جا هستند، بریدن شاخه‌ها به چه کار می‌آید؟ شیوه ارتقائی که با تولید مقاله، ما را از نردبان رتبه علمی بالا برده، قادر است از بالاترین پله هم بر زمین بزند و بر شدت آسیب علمی چنان بیفزاید که دیگر کسی از بیم موضع‌گیری‌های سخت در برابر «کاهش موقتی شیب تولید علم» به فکر اصلاح آیین‌نامه هم نباشد و نهایتا هر گزارش تقلب علمی چند متقلب در ابعاد بین‌المللی، تنها به اظهار نظرهای فصلی و خودزنی‌های تفننی عده‌ای بینجامد و به قول وزیر بهداشت، سه نفر قادر خواهند بود آبروی یک کشور را خدشه‌دار سازند.
نباید از نظر دور داشت که آیندگان و سرمایه‌های جوان علمی درباره تصمیم حیاتی مسوولان برای کمک به پیشگیری از تقلبات علمی قضاوت خواهند کرد و چه بسیار استادان سرآمد آموزشی این کشور که قربانی چشم فروستن‌های ما بر سیاست بسیار معیوب ارتقای هیات علمی خواهند شد.
برای بودجه پژوهش به مرگ می‌گیریم که به تب راضی شود؟
از سویی دیگر بد نیست مسوولان علمی کشور علاوه بر اعلام مداوم رتبه تولید علم با هدف دور کردن اغراض سیاسی برخی و سوق دادن دولتها به رقابت بی‌فایده بر سر این رتبه، سری هم به بودجه زمین‌گیر شده پژوهش بزنند و بر این پرسش مصر باشند که «کجاست سهم ۲ تا ۴ درصدی پژوهش از تولید ناخالص ملی؟» مگر نه آن که برای پژوهش کشور همیشه به مرگ گرفته‌ایم تا به تب «یک درصدی» راضی باشد و تازه آن را یک موفقیت برای شورای عالی عتف که عالی‌ترین شورای علمی کشور است می‌دانیم؟
همچنین باید از مسوولان پرسید برای اخلاق انتشار و فرهنگ پژوهش در کشور کدام گام اساسی را در دانشگاه‌ها برداشته‌اند که شرکتهای تولید مقالات قلابی با حضور برخی فارغ‌التحصیلان بیکار، این چنین مشغول کسب درآمد شده‌اند و قادرند در تقلبات علمی قربانی بگیرند و سودهای میلیاردی به جیب بزنند؟ واضح است که فرهنگ پژوهش صرفا با تشکیل کمیته‌های اخلاق پژوهش، نامه‌نگاری، ابلاغ آیین‌نامه و تنبیه متخلفان ایجاد نمی‌شود؛ ریشه تخلف را باید خشکاند تا آن جا که هر دانشجو و هر استادی اعتبار علمی خود را حتی به اجبار در معرض هیچ طمعی قرار ندهد.
فیلم: به اخلاق انتشار متعهد باشیم!
انتهای پیام
سلام بر همکار ارجمند و دلسوز جناب آقای دکتر آخوندزاده که مطالب را عمیقا درک کرده و واقع بینانه مطرح کرده‌اند.
ما در دانشگاه برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی باید درس روش تحقیق شامل مباحث بالا را جدی بگیریم و آنها را با اعتبار سنجی، علم سنجی و آینده پژوهی آشنا کنیم.