جمعه، ۱۰ فروردین، ۱۴۰۳ | Friday, 29 March , 2024

مهاجرت هر دو دانشجوی نخبه ایرانی، تقدیم پنج فرصت شغلی به آمریکا

نسخه قابل پرینت
کد خبر:7838
دوشنبه، ۲۹ شهریور، ۱۳۹۵ | 14:18

مهاجرت هر دو دانشجوی نخبه ایرانی، تقدیم پنج فرصت شغلی به آمریکا

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری اخیرا طی سخنانی در جمع کارآفرینان برتر کشور آماری از ارزش دارایی‌های فکری  جهان که عمدتا در اختیار یک کشور صنعتی (آمریکا) است اعلام کرده که نشان می دهد هر دانشجوی خارجی که از دانشگاه معتبر این کشور فارغ التحصیل شده  و در شاخه ریاضیات، مهندسی، علم و فناوری شغل گرفته ، حداقل برای ۲٫۶۲ نفر از شهروندان آن کشور شغل ایجاد کرده است.

به گزارش دیده‌بان علم ایران دکتر محمد فرهادی، در اختتاميه دومين جشنواره تلويزيوني “رمز موفقيت” که با حضور كارآفرينان برتر كشور در سالن همايش هاي صدا و سيما برگزار شده همچنین افزوده است: اهمیت اشتغال و رشد اقتصادی در برنامه پنجم توسعه و نیز برنامه ششم مورد تاکید قرار گرفته و اشتغال کامل نیز از اهداف چشم‌انداز افق ۱۴۰۴جمهوری اسلامی ایران است و نرخ اشتغال و تورم باید متناسب با سیاست های توسعه و اهداف و الزامات چشم انداز تنظیم شود.

در برنامه پنجم توسعه  تاکید زیادی بر روی سرمایه اقتصادی شده است ؛ حال آنکه نقش سرمایه های فکری و دارایی های ناملموس کشور به صورت درخوری مورد توجه قرار نگرفته و نیز به صورت کلی به مقوله آموزش پرداخته شده است . البته در برنامه ششم به توسعه بخش بین الملل دانشگاهی پرداخته شده است که در توسعه سرمایه فکری می‌تواند راهکاری قابل تامل باشد ، زیرا اندوخته علمی کشور با برنامه ریزی دقیق  و گردش علمی قابلیت توسعه را به سرمایه فکری خواهد داد.

فرهادی خاطرنشان کرده است: جایگاه سرمایه فکری، دارایی های ناملموس و اهمیت نیروی انسانی در برنامه های توسعه کشور باید پررنگ‌تر شود و امید است به واسطه کارهای زیر ساختی برنامه های قبلی در برنامه توسعه هفتم نهادینه‌تر شود.

وزیر علوم  با تاکید بر این که این توجه امکان بزرگی را برای رشد اقتصادی کشور ایجاد خواهدکرد یادآور شده است: در برنامه چهارم ، اعطاي تسهیلات مالی برای اشتغال زایی  پیش بینی شده ولی اعطاي دانش فنی این تسهیلات نیز باید پیش بینی می‌شد یا درصورت لحاظ شدن مورد تاکید قرار می ‌گرفت . در برنامه های دیگر نیز شورای عالی اشتغال و سرمایه گذاری برای حل معضل اشتغال پیش بینی شده که جا دارد فراتر از تسهیلات مالی ، به تسهیلات نرم افزاری و نیروی متخصص ماهر مورد نیاز هم توجه شود.

فرهادی تصریح کرده است: به طور کلی در جهان ، ۸۰ درصد ارزش دارایی های یک نهاد ، دارایی های ناملموس آن است که مهمترین آن دارایی‌ها نیز نیروی انسانی متعهد و ماهر است. قسمت بسیار کمی از آن دارایی ها به صورت مالکیت معنوی ، ثبت شده در آمده  است و قسمت اعظم آن نیاز به مدیریت و برنامه ریزی دارد.

وی سپس به ارائه آماری در این زمینه پرداخته و یادآور شده است: ارزش کل دارایی های فکری و ناملموس دنیا در قرن بیست و یکم ۲۱هزار میلیارد دلار قلمداد شده که از این میان ۱۲ هزارمیلیارد دلار صرفا در یکی از کشورهای صنعتی (آمریکا) قرار دارد و این رقم در سال ۲۰۱۱ به ۱۴ هزار میلیارد دلار افزایش یافته و اقتصاد کشورهای صنعتی ، تبدیل به اقتصادی ایده محورشده است.

به گفته وی، بر اساس داده‌های موجود، بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذاری‌ها به جای سرمایه‌های فیزیکی سنتی به سرمایه گذاری های ناملموس تغییر کرده است. سرمایه های نا ملموس شامل مالکیت معنوی پتنت ها ، کپی رایت ها ، سرمایه های معنوی پایگاه‌های اطلاعاتی ،روش های تجاری، پژوهش و توسعه R&D است. به علاوه دانش مربوط به انجام کار حرفه ای و دانش مربوط به تولید، همچنین فعالیت و دانش حرفه ای مدیران و کارگران و مهارت های اقتصادی آنها به عنوان سرمایه فکری محسوب می شود.

وزیر علوم اظهار کرده است: میزان سرمایه فکری از ۵٫۵ هزار میلیارد دلار در سال ۲۰۰۵ به  ۹٫۲ هزار میلیارد دلار در سال ۲۰۱۲ افزایش داشته است. ارزش سرمایه های ناملموس صرفا متعلق به یکی از کشورهای صنعتی  که در بر گیرنده سرمایه فکری به علاوه مهارت های اقتصادی است در سال ۲۰۱۱ ، حدود ۱۴٫۵ هزار میلیارد دلار ارزیابی شده است و این نشان می دهد که بیش از نیمی از سرمایه های فکری دنیا فقط در اختیار این کشور صنعتی است.

وزیر علوم با بیان این که اهمیت مهاجرت در کشورهای صنعتی و به ویژه مهاجرت نخبگان صرفا جذب سرمایه مالی مهاجران نیست بلکه جذب سرمایه معنوی و فکری مهاجران نیز برای آنها اهمیت دارد افزوده است: اهمیت استارت آپ به قدری است که قانون ویزای استارت آپ در سال ۲۰۱۱  در یکی از کشورهای صنعتی اجرا شده است و بر اساس آن  افراد خلاقی که  سرمایه‌گذارانی برای تولید ایده آنها یا حمایت مالی از تولید آنها اعلام آمادگی کرده باشند به عنوان  مقیم و  شهروند آن کشور محسوب می شود.  دقیقا در نطق رئیس جمهور امریکا این جمله بسیار چشمگیر بوده است که ما می‌خواهیم هرکس در هرجای دنیا که خلاقیت داشت، خود را امریکایی بداند.

وزیر علوم در ادامه بیان کرده است: یک ششم از ۱۳۰ میلیون نیروی کار یکی از کشورهای صنعتی (آمریکا) – حدود ۲۱ میلیون نفر – مهاجران جدید هستند. همچنین ۱۵ درصد از تمام فارغ التحصیلان تحصیلات تکمیلی این کشور  از مهاجران هستند. با  این وجود تعداد آنها در برخی از رشته های خاص بسیار بیش از این است؛ به طوری که ۲۷ درصد از پزشکان، بیش از ۳۴ درصد از مهندسان کامپیوتر و بیش از ۴۲ درصد از دانشمندان حیطه پزشکی این کشور صنعتی از مهاجران جدید هستند.

فرهادی گفته است: ۲۱ درصد از تمام دانشجویان مشغول به تحصیل درخارج از کشور خود صرفا به یکی از کشورهای صنعتی (آمریکا) می‌روند. از سال ۲۰۰۰ ، میزان دانشجویان خارجی در  این کشور صنعتی ۴۹ درصد افزایش داشته است.

به گفته وی یک چهارم از نیروی کار شاغل در صنایع مرتبط با نوآوری و کارآفرینی از میان مهاجران این کشور صنعتی هستند و این میزان در حیطه ثبت پتنت و یا شروع فعالیت کارخانه ای هم صادق است.

وی تصریح کرده است: آمارهای دیگری نیز قابل استناد هستند. بیش از ۴۰ درصد از ۵۰۰ شرکت برتر و فعالیت های کارآفرینی در این کشور  یا توسط مهاجران و یا توسط فرزندان مهاجران نسل اول ایجاد شده است. این افراد حداقل برای ۱۳٫۶ میلیون نفر شغل ایجاد کرده اند. مطالعات بنیاد کاوفمن درسال ۲۰۱۲ نشان می دهد، میزان کارآفرینی مهاجران و فرزندان آنها حداقل دو برابر غیر مهاجران است.

وزیر علوم گفته است:هر دانشجوی خارجی که از دانشگاه معتبر فارغ التحصیل شده است و در شاخه ریاضیات، مهندسی، علوم ، فناوری (STEM) شغل گرفته، حداقل برای ۲٫۶۲ نفر از شهروندان این کشور صنعتی شغل ایجاد کرده است.

فرهادی افزوده است که برای درک اهمیت سرمایه های فکری و درک نحوه تبیین آنها باید زمینه بروز و شکوفایی سرمایه فکری را درک کرد. به گفته کلارک ، سرمایه فکری متعلق به موج اخیر اقتصادی است که به جای آنکه ثروت را از طبیعت یا از کار انسانی برروی متریال استخراج شده ایجاد کند، مبنای رشد خود را خدمات و طراحی خدمات قرار می دهد به خصوص خدمات عمومی و سیاستگذاری های اجتماعی. سرمایه های فکری به گفته دانیل بل متعلق به جامعه پسا صنعتی است که به جای تولید استخراجی و یا تولید کارخانه ای به تولید اطلاعات و پردازش فرآیند می پردازد ومهم ترین بخش اقتصاد پسا صنعتی ، تولید دانش و اطلاعات است. سرمایه گذاری بر روی حمل و نقل ، امکانات، تجارت، امور مالی، بیمه مستقلات، بهداشت، آموزش و پرورش ، توانبخشی، تفریحات و سرگرمی از بخش‌هایی هستند که در اقتصاد پساصنعتی مورد تأکید قرار می‌گیرند.

وی گفته است: مهم ترین جنبه مشهود در معادلات اقتصادی و علت پیشرفت اقتصاد دانش بنیان این است که فعالیت انسانی ، بیشترین ارزش را به محصولات و خدمات ارائه می دهد. پس در نتیجه سرمایه فکری و سرمایه انسانی متخصص خلاق بالاترین ارزش را در میان انواع  دیگر سرمایه ها دارد. براین مبنا است که در برنامه توسعه ششم به مقوله سرمایه انسانی پرداخته شده است و در برنامه هفتم قطعا  توجه به این امر پر رنگ تر خواهد شد . ضمن آنکه توجه به سرمایه اقتصادی که در برنامه های پیشین به آن پرداخته شده است نیز مفید بوده است .

فرهادی خاطرنشان کرد: به باور اکثر اقتصاد دانان سرمایه فکری ، دارایی ناملموس و نظایر آن زمانی اثر می کند که کشور هدف رشد اقتصادی مناسبی  را مد نظر قرار داده باشد. به همین دلیل پرداختن به سرمایه مالی و چگونگی رشد اقتصادی ، امری منفی نخواهد بود ولی به شرط آنکه به سرمایه انسانی نیز پرداخته شود و رشد آن هم در نظر گرفته شود.

وی تاکید کرد: در نهایت ایجاد سرمایه های انسانی دارای شاخصه های متنوعی از قبیل آموزش، دانایی ، تخصص و مهارت، سرمایه گذاری و رشد تولید ، محیط مناسب کسب و کار،زیرساخت مناسب و امن سرمایه گذاری ، بازاریابی، تولیدو فروش و در سطح کلان ، تجارت دو سویه بین المللی ،فرهنگ کارو بهره وری و نگرش مثبت احاد جامعه به مقوله کار و در نهایت  نظام اداری و تسهیل گر است. به عبارت ديگر این امر مشارکت گسترده و همه جانبه همه نهادهای دولت را می طلبد.

فرهادی با بیان این که کارآفرینی باید دانش بنیان و پژوهش ما باید نظام مند و مشارکتی شود ، یعنی مشارکت چند تخصص و چند وزارتخانه را در قالبی منسجم داشته باشد اظهار کرده است: حدود ۵ میلیون دانشجو در تمام مقاطع در ساختار آموزش عالی ما موجود است. همچنین نسبت دانشجو به جمعیت کشور، پنج هزار نفر در هر صد هزار نفر  است و ایران جزو  ۱۰ کشور دنیا از این نظر به شمار می‌رود.

وزیر علوم این را هم اضافه کرد که در سند چشم انداز ۱۴۰۴ جمعیت دانشجویان دکتری از  ۹ دهم درصد باید به ۳٫۵ درصد در پایان سال ۱۴۰۴ شمسی برسد که این امر طی سه برنامه پیش بینی شده است.

به گفته فرهادی، بنا بر آمار ، بخش دولتی باید بتواند توان جذب نیروی کار فارغ التحصیلان را در چارچوب قانون اساسی داشته باشد. چالش پیش روی این است که چگونه  بخش دولتی بتواند خلاقیت و توسعه خود را به دست آورد ، از طرف دیگر به سبب پیامدهای جهانی شدن اقتصاد، بخش خصوصی نیز در رشد خود با چالش هایی روبرو است. اگر از زاویه مدیریتی به مسئله بنگریم ،از یک سو طبق قانون اساسی دولت باید کار حاکمیتی بکند و تصدی گري ها واگذار شود، یعنی خلاقیت و نواوری در سامانه دولتی نمی تواند لزوما به معنای جذب فارغ التحصیلان باشد ، از سوی دیگر اما بخش خصوصی به خاطر بقای خود باید در جذب فارغ التحصیلان نوآوری داشته باشد، پس بیش از پیش نیازمند خلاقیت است. در این میان  مهم ترین راه پیش روی برنامه ریزان اشتغال ، توجه جدی و همه جانبه به خلاقیت، کارآفرینی، نوآوری سرمایه فکری و مدیریت آنها است.

فرهادی تاکید کرده است: این بدان معنا است که باید فراتر از چرخه های متعارف و مبادلاتی کسب و کار و عرضه و تقاضا حرکت کرد و با خلاقیت درهای پنهان ارتقاي روابط مدنی – اقتصادی را باز کرد. امری که شاید در ابتدا در قالب شرکت های ایده پرداز ، پارک های علم وفناوری و خلق مدل کسب و کار نمود کند.

وی گفته است: اگر ریشه ای نگاه کنیم  ، موارد فوق نیاز به احیاي دو گرایش را همراه خود دارند  یکی  برنامه ریزی، برنامه سازی، راهبردسازی است که تحت عنوان مهندسی طراحی و برنامه ریزی مطرح است و دیگری  تبدیل تهدید بحران کار به فرصت احیاي خلاقیت و کاربردی سازی فناوری و دانش فنی دانشگاهی به کشور است.

به گفته وزیر علوم، هردو این امر مستلزم  احیاي ارتباط دانشگاهی و شبکه سازی فکری است  تا بتوان سرمایه معنوی را به واسطه چرخش شبکه ای به گردش درآورد و از سوی دیگر به واسطه احیاي تفکر بین‌رشته ای به سرمایه فکری و ساختارهای آموزشی جهت داد تا به جای آنکه نیازهای کشورهای تولید علم جدید را برآورده کند برای حل نیازهای خود کشور کاربردی سازی شوند .

وی افزوده است: به صورت کلاسیک این دو راهکار در شرکت های استارت آپ و دانش بنیان هدایت می شود. ضمن آنکه به گفته مدیر کل کاریابی‌ها و هدایت نیروی کار وزارت کار بیش از ۷۰۰ هزار نفر از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به سمت بازار کار می‌آیند که این امر مستلزم حضور جدی‌تر شرکت‌های دانش‌بنیان است تا این افراد متناسب با تخصص، فعالیت‌های خود را ادامه دهند.شاید تلاش زیادی برای نیل به این امر لازم باشد ولی فرصت های بی نظیری در اختیار ما قرار دارد.

وزیر علوم بیان کرد است: ژاپن تنها كشوري است که در نوآوری و تبدیل ایده به عمل امریکا را پشت سر گذاشته است. این کشور نه تنها از زاویه خلاقیت بلکه از زاویه تبدیل ایده به عمل نیز پیشرو محسوب می‌شود. علت را از نظر جامعه شناسی خلاقیت اینطور میتوان درک کرد که تمدن و فرهنگ ژاپن هم توانسته پشتوانه خلاقیت فنی آن کشور محسوب شود ، ضمن آنکه به واسطه تلاش برنامه ریزی شده متفکران ژاپنی و غرب شناسی دقیق آن کشور ، رویکرد و فلسفه برخورد با فناوری به شیوه غربی ترجمه شده و درک شده است. این امر می‌تواند نشان دهد که فرهنگ ایران نیز بالقوه می‌تواند پشتوانه قوی برای جهش فناوری ما محسوب می شود. دیگر آن که ایران بیشترین سرعت توسعه در زمینه استارت آپ را دارا بوده است به طوری که این رشد را ۱۲ درصد اعلام کرده‌اند.

فرهادی گفته است: همانگونه که سرمایه ناملموس حدود ۷۸ درصد دارایی یک شرکت را تشکیل می دهد ، ایده پردازی و نو آوری نیز به صورت بالقوه قدرت این را دارد که تا ۴ برابر ، چرخه اقتصادی جامعه را تحت تاثیر قرار دهد. به عبارت بهتر ، شرکت های استارت آپ تا چهار برابر می توانند چرخه اقتصادی را تحت  تاثیر قرار دهند. به شرط آنکه اولا  به صورت دقیق و هدفمند برنامه ریزی شوند و نکته دوم آنکه فاصله ایده تا عمل به واسطه قطب های دانشگاهی یا مراکز ریسک پذیرتحت پوشش قرار گیرد. به همین واسطه است که دربرنامه ششم جایگاه ویژه ای به شرکت های دانش بنیان و سرمایه گذاران مخاطره پذیر داده شده واهمیت ویژه ای برای عملیاتی کردن ساختار این شرکت ها و تسهیلات مورد نیاز آنها درنظر گرفته شده است.

فرهادی افزوده است: درنهایت این نکته جای طرح دارد كه نظام آموزش عالی ما نیازمند آن است که مراحل توسعه آموزش عالی آکادمیک در سطح بین المللی را به صورت همزمان پوشش دهد. اگر دانشگاه های نسل اول مبنای خود را بر تدریس  و انتقال دانش به جامعه هدف قرار می داد و اگر دانشگاه های نسل دوم مبنای خود را بر پژوهش استوار می ساخت،  نسل سوم دانشگاه ها شاخص رشد خود را بر مبنای فعالیت های تجاری و تجاری سازی دانش فنی و حرفه ای خود استوار ساخته اند. دانشگاه ها در این نسل پایگاه و پناهگاهی برای تولد و رشد ایده بوده و در تبدیل آن به فعالیت تجاری و صنعتی موفق شده اند. ما در ایران نیاز به آن داریم که به صورت هدفمند ، شاخصه های مورد نیاز را با برنامه ریزی منسجم به اجرا درآوریم ضمن آنکه باید بومی سازی و کاربردی سازی دانش فنی موجود در جامعه آکادمیک را نیز مبنا قرار دهیم . توجه به این امر برای بارور سازی دانش فنی کشور ما بسیار ضروری و بلكه حیاتی است .

وی در پایان بر این نکته تاکید کرده است که این وضعیت به روشنی نشان می دهد که کشور عزیزمان جمهوری اسلامی ایران ، توان بسیاری برای فتح قله های بلند موفقیت را دارد ، توانشی که در پرتو تدبیر و امید می تواند به کنش برسد و تحول عظیمی را در دفتر تاریخ رقم زند. آمار جهش رشد علمی ایران عزیز نشان می دهد که امید ما بی دلیل نیست.

انتهای پیام

مطالب مرتبط

سده نو، زيبايي هاي جديد؛ ارزش انتخاب هاي ما

وزارت علوم خواستار رفع همپوشانی ها با معاونت علمی ریاست جمهوری در امور شرکتهای دانش بنیان شد

«دانش ایران ۲۰۱۴ » با بیش از ۳۱ هزار رکورد علمی منتشر شد

سید ضیاء هاشمی،‌ سرپرست وزارت علوم شد

نظر دهید

* نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند

سرخط خبرها