- دیده بان علم ایران – Iran Science Watch - https://didehbanelmiran.ir -

راه اندازی شبکه عظیم رصد شهاب‌سنگ در فرانسه

دنبال کردن سنگ‌های آسمانی که به زمین می‌رسند، اطلاعات خوبی را در خصوص گذشته منظومه شمسی در اختیار دانشمندان خواهند گذاشت.

به گزارش دیده بان علم ایران، دانشمندان فرانسوی کمپین بی‌سابقه‌ای را برای دنبال کردن ستاره‌های پرتاب‌‌شونده راه‌اندازی کرده‌اند، امری که برای انجام آن لازم است هزاران داوطلب زمین را به دنبال خرده‌ سنگ‌های‌ آسمانی جست‌وجو کنند.

این برنامه در حال حاضر دارای ۶۸ دوربین است که آسمان‌ها را به دنبال شهاب‌سنگ‌ها دیده‌بانی می‌کند. این شهاب‌سنگ‌ها زمانی دیده می‌شوند که تکه‌های سیارک‌ها، ستارگان دنباله‌دار یا دیگر مواد سیاره‌ای به سمت اتمسفر زمین حرکت می‌کنند.

موسسان این مجموعه می‌گویند تا پایان امسال صدها دوربین آسمان فرانسه را به دنبال این اتفاق مهم پوشش خواهد داد، که یکی از بزرگ‌ترین و متراکم‌ترین شبکه‌های رصد شهاب‌سنگ در جهان است.

Jérémie Vaubaillon، ستاره‌شناس رصدخانه پاریس و یکی از موسسان این مجموعه می‌گوید: «اگر فردا شهاب‌سنگی در فرانسه فرود آید، می‌توانیم بفهمیم از کجا آمده و حدوداً در کدام ناحیه به زمین اصابت کرده است». این شبکه که «کاوش شهاب روشن و شبکه دیده‌بانی بین‌سیاره‌ای» (Fireball Recovery and InterPlanetary Observation Network) یا به اختصار FRIPON نامیده می‌شود، در ۲۸ ماه مه رسماً راه‌اندازی شد.

شهاب‌سنگ‌ها (قطعه سنگ‌هایی که از فضا پرتاب شده و به سطح زمین می‌رسند) اطلاعات ارزشمندی درباره همه چیز خواهند داد، از تاریخچه منظومه شمسی تا چگالی سیارک‌هایی که ممکن است احتمال برخورد با زمین داشته باشند.

David Clark که در دانشگاه Western Ontario کانادا به مطالعه شهاب‌سنگ‌ها می‌پردازد، می‌گوید: داشتن چنین اشیائی «همانند این است که این شانس را دارید که شما ماده سازنده منظومه شمسی را در دستان خود ببینید». ما به قدر کافی از این ماده نداریم.

شهاب‌سنگ‌هایی که حرکتشان به سمت زمین به خوبی دنبال شده است، ارزش ویژه‌ای دارند. به نوشته تارنمای انجمن فیزیک، دانشمندان می‌توانند از داده‌هایی که در طول سفر این شهاب‌سنگ‌ها به دست آمده، استفاده کنند تا مسیر حرکت آن‌ها را بازسازی کرده و دریایند که از کدام قسمت منظومه شمسی آمده‌اند.

Peter Jenniskens ستاره‌شناس موسسه SETI در Mountain View کالیفرنیا می‌گوید: افراد در سال تنها موفق به دیدن یک تا سه شهاب‌سنگ با خط سیر معلوم می‌شوند.

آتش در آسمان

موسسان FRIPON امید دارند در هر سال اطلاعات مربوط به یک شهاب‌سنگ تعقیب‌شده در فرانسه را جمع‌آوری کنند. برای مقایسه لازم است بدانیم که پژوهش‌گران شبکه شهابی اسپانیا (شبکه‌ای بزرگ و متراکم دیگر) در ۱۲ سال اخیر دو شهاب‌سنگ را ثبت کرده‌اند.

دوربین‌های شبکه فرانسه بسیار متراکم و با فاصله منظم هستند و حدوداً در ۷۰ تا ۸۰ کیلومتری از یکدیگر، در آزمایشگاه‌ها، موزه‌های علوم و دیگر ساختمان‌ها قرار گرفته‌اند، که به قدر کافی به یکدیگر نزدیک هستند تا به اطلاعات خوبی در خصوص مکان سقوط شهاب‌سنگ‌ها برسند.

Jenniskens می‌گوید: «این نزدیک بودن دوربین‌ها به هم شانس یافتن را افزایش می‌دهد.»

 

FRIPON's cameras will track meteors streaking across the sky.

دوربین‌های FRIPON شهاب‌سنگ‌هایی را در حال حرکت در آسمان‌ها هستند، دنبال می‌کنند

François Colas محقق اصلی رصدخانه پاریس می‌گوید: FRIPON اولین شبکه کاملاً پیوسته و خودکار است. هنگامی که یک دوربین شهابی را شکار کند، پیامی به رایانه مرکزی در پاریس می‌فرستد. اگر دو یا چند دوربین شهاب روشنی را رصد کنند، دانشمندان FRIPON ایمیلی دریافت خواهند کرد که در آن شرح آن‌چه که دیده‌شده، آمده است. در نهایت، این ایمیل دربردارنده اطلاعاتی درباره منطقه احتمالی فرود شی خواهد بود که مکان آن را با دقت بالایی حدود ۱ تا ۱۰ کیلومتر تعیین می‌کند. این داده‌ها به طور خودکار تولید می‌شوند.

پس از آن پژوهشگران وظیفه طاقت‌فرسای گشتن آن منطقه را در جست‌وجوی شی مزبور خواهند داشت. در ابتدا دانشمندان جست‌وجوهای زمینی را پیش خواهند برد اما در سال‌های آتی، موسسان FRIPON تصمیم دارند، نیرویی از دانشمندان بومی منطقه را به خدمت گیرند تا در زمین فرانسه به دنبال تکه‌های شهاب‌سنگ‌ها بگردند و هرچه را یافتند بردارند.

Brigitte Zanda، متخصص شهاب‌سنگ در موزه ملی تاریخ طبیعی پاریس که سرپرستی امور نیروهای داوطلب را بر عهده دارد، چنین تخمین می‌زند که شاید در عمل برای جست‌وجو، یک‌هزارم داوطلبین مورد نیاز مراجعه کنند. به گزارش دیده بان علم ایران، او می‌گوید: موسسان امیدوارند گروه جست‌وجوی ۳۰ نفره‌ای را در هر قسمت فرانسه به خدمت گمارند، بنابراین لازم است صدها هزار نفر استخدام شوند. «بلندپروازانه است». ولی فقط صدها نفر تاکنون ثبت نام کرده‌اند، با اینکه روند استخدام رسمی در جریان است.

Josep Trigo-Rodríguez اخترفیزیک‌دان موسسه علوم فضایی بارسلونا، اسپانیا و از موسسان مشترک شبکه شهابی اسپانیا می‌گوید جنگل‌های وسیع شمال فرانسه نیز می‌تواند یافتن شهاب‌سنگ‌ را دشوار کند. وی هم‌چنان بر این باور است که FRIPON می‌تواند به محققان در یافتن شهاب‌سنگ‌های بیشتر کمک کند. میانگین یک شهاب‌سنگ یافت‌شده در هر دهه در فرانسه در قرن بیستم، در ۱۰۰ سال گذشته به میزان یک شهاب‌سنگ در هر دو سال کاهش یافته است.

Zanda می‌گوید: «این یعنی این کار انجام‌شدنی است. شاید می‌توانیم بهتر از این باشیم».

انتهای پیام