- دیده بان علم ایران – Iran Science Watch - https://didehbanelmiran.ir -

نام یک کتابخانه، همه تجلیل شریف از «میرزاخانی» پرآوازه ترین دانش آموخته دانشگاه

امروز با درگذشت ناباورانه مریم میرزاخانی، مسوولان مختلف کشور از رییس جمهور و وزرا تا نمایندگان مجلس و … با پیام‌های تسلیت نسبت به درگذشت این دانشمند پرآوازه ایرانی ابراز تاسف کرده اند. اما سهم میرزاخانی از این تجلیل ها و تقدیرها در دوران زنده بودن او چه قدر بوده است؟ شاید یک کتابخانه در دانشکده ریاضی دانشگاهی که میرزاخانی نخستین سالهای تحصیلات عالی و شکوفایی و بالیدن علمی و تحقیقاتی خود را آغاز کرده تنها جایی باشد که در سالهای اخیر یادآور نام میرزاخانی برای پویندگان علم و دانش در سرزمین مادری اش بوده است.

به گزارش دیده بان علم ایران، دکتر محمودیان، استاد ریاضی دانشگاه صنعتی شریف در یادداشتی که امروز در سایت دانشگاه قرار گرفته و ظاهرا پیش از فوت زنده یاد دکتر میرزاخانی نوشته شده از کم توجهی ها به نکوداشت نام میرزاخانی، تنها زن ریاضیدان برنده مدال فیلدز گلایه کرده است.

در این یادداشت آمده است: «مریم میرزاخانی» در سال ١٣٧٢، دانش‌آموز دوم دبیرستان بود. ما اردوهایی تابستانی در دانشکده ریاضی دانشگاه صنعتی شریف برای دانش‌آموزان دبیرستان‌های مختلف از تهران به صورت داوطلبانه برگزار می‌کردیم و از دبیرستان‌ها می‌خواستیم که دانش‌آموزانشان را معرفی کنند. تیمی از این دانش‌آموزان، دختر و نیمی دیگر پسر بودند.

«مریم میرزاخانی» هم در آن دوره‌ها شرکت کرده بود. هرکدام از همکاران ما در آن دوره‌ها، یکی، دو جلسه سخنرانی و در ادامه مسئله‌هایی را مطرح ‌می‌کردند. من آنجا مسئله‌ای را مطرح کرده بودم که «مریم میرزاخانی» با دوستش «رویا بهشتی» به قسمتی از این مسئله پاسخ دادند که تا آن زمان حل نشده بود. آشنایی ما از آنجا شروع شد.

«مریم میرزاخانی» و «رویا بهشتی» هر روز عصر به دانشگاه می‌آمدند و در ادامه حل آن مسئله با هم همکاری می‌کردیم تا اینکه بعد از یک سال آن مسئله را تا یک جایی حل کرده و نتیجه آن را در بیست‌وپنجمین کنفرانس ریاضی کشور ارائه و در مجموعه‌‌ مقالات معتبر در خارج از کشور چاپ کردیم.

خانم «میرزاخانی» طی دوبار شرکت در المپیاد جهانی، هر دوبار مدال طلا گرفت. او بعد از دوبار گرفتن مدال طلا بدون کنکور وارد دانشگاه شد. اضافه می‌کنم زمانی که «میرزاخانی» در دبیرستان تحصیل می‌کرد، مقالاتی از وی به چاپ رسید. وی در یکی، دو مقاله دیگر هم در دوره لیسانس کار کرده بود. ما هم سعی می‌کردیم به او کمک کنیم که درنهایت آنها هم چاپ شد. در حقیقت، وی قبل از خروج از ایران سه مقاله منتشر کرد که بعدها رفرنس‌های خوبی هم گرفت. یکی از این مقاله‌ها هم به کتاب‌های درسی راه یافته است. این موضوع در یک کتاب درسی معروف نظریه گراف بیان شده و در اغلب دانشگاه‌های آمریکا و دیگر کشورهای جهان تدریس می‌شود، به نام «مریم میرزاخانی» بیان شده است. در دانشگاه هم در همان دوره لیسانس، چند درس فوق‌لیسانس و دکترا را با من و دیگر همکاران گذراند. یکی از نکات جالب در مورد «میرزاخانی» این است که وی در دوره لیسانس، در همه زمینه‌های مختلف ریاضی درس گرفت و خود را به یک زمینه خاص محدود نکرد.
وی پایان‌نامه دکترای خود را با آقای «مک‌مولن»، یکی از ریاضی‌دانان بزرگ و از برندگان جایزه فیلدز، گذراند. در مورد پایان‌نامه ایشان می‌توانم به‌طور خیلی خلاصه بگویم که کار بدیعی در مورد هندسه بود که از آن در چند رشته دیگر ریاضی نیز استفاده شده است.
هم‌اکنون «مریم میرزاخانی»، جایگاه بسیار ارزنده‌ای در بین ریاضی‌دانان و انجمن‌های ریاضی دارد. بسیاری وی را در عالم ریاضی با بزرگ‌ترین ریاضی‌دانان دنیا مانند «امی نوتر» مقایسه می‌کنند و از اين نظر در تاريخ علم ايران ماندگار شد.

موضوع بسیار مهم دیگر آن است که ما تاکنون فعالیت قابل‌توجهی برای تجلیل از وی انجام نداده‌ایم. اقداماتی از قبیل نام‌گذاری یک بنا، یک مؤسسه پژوهشی یا ایجاد یک پژوهشکده و مواردی مانند این. هرچند از انجمن ریاضی ایران و دانشگاه صنعتی شریف انتظار داریم برای نکوداشت وی اقدام کنند، اما بسیاری از مواردی را که در اینجا ذکر کردیم، هرچند اقدامات ناچیزی برای بزرگداشت این پژوهشگر ارزشمند است، اما باید تأکید کرد انجام همین‌ها از عهده یک دانشکده یا انجمن به‌تنهایی ساخته نیست و شایسته است مسئولان عزیز نیز در این راه به یاری ما بشتابند.»

انتهای پیام