روز گذشته علاقمندان کیهان نوردی با یکی از نام آورترین پیشگامان فضا، وداع کردند. «گئورکی میخائیلویچ گرچکو»، نابغه فضانوردی شوروی سابق که از او به عنوان «تاریخ زنده فضانوردی شوروی» یاد می شد.
به گزارش خبرنگار دیده بان علم ایران، گئورگی گرچکو از نوابغ تاریخ فضانوردی و از دستیاران سرگئی کارالیف، پدر فضانوردی روسیه از نخستین روزهای آغاز عصر فضانوردی در تشکیلات فضایی شوروی فعالیت داشت و کمتر کسی است که با تاریخ فضانوردی آشنا باشد و گئورگی گرچکو را نشناسد. شاید بتوان گفت وی بعد از گاگارین، سرشناس ترین فضانورد روسیه است.
گرچکو برای علاقمندان ایرانی فضا نیز چهره شناخته شده ای بود خصوصا که در سالهای اخیر دوبار به دعوت سیروس برزو، روزنامه‌نگار علمی پیشکسوت و پیشگام ترویج کیهان‌نوردی در کشور به ایران سفر کرده بود.
برزو که به واسطه سال‌ها اقامت در روسیه آشنایی و مراودات نزدیکی با این چهره کم نظیر تاریخ فضانوردی داشته در دل‌نوشته ای در سوگ او می‌نویسد: «متاسفانه چند دقیقه پیش پسرم خبر داد که گئورگی گرچكو فضانورد نامدار روسیه امروز در سن ۸۶ سالگی درگذشت.
او برای من همچون پدری مهربان بود که از زمان آشنایی با من هیچگاه کوچکترین کوتاهی نکرد و همیشه یار و یاورم بود.
من از او خاطرات شیرین بسیار زیادی دارم.
او انسانی بزرگوار و فرهیخته بود که عشق بسیارش به ایران و تمدن این سرزمین مایه بسیاری از همکاری های ما شد. وی از نوابغ و نخبگان تاریخ فضانوردی بود.
وی از جمله دستیاران سرگئی کارالیف، پدر فضانوردی روسیه به شمار می رفت که از نخستین روز های آغاز عصر فضانوردی در تشکیلات فضایی شوروی فعالیت داشت؛ به طوری که او را تاریخ زنده کیهان نوردی لقب داده اند.
او که عاشق تاریخ و فرهنگ ایران بود و به دعوت من دو بار به کشورمان سفر داشت و هر دوبار مشوق جوانانی بود که در نشست ها همچون پروانه دور او را می گرفتند و با سوال های متعدد علاقمندی شان را به فضانوردی ابراز می کردند.
وی بعد از این سفرها به یکی از مبلغان فرهنگ و تاریخ تمدت ایران در روسیه تبدیل شد. گرچكوطی این سفر و بعد از ملاقات با جوانان کشورمان در نشست های مختلف در مصاحبه با رسانه های جمعی گفت: جوانان ایرانی، فوق العاده و دارای روابط اجتماعی بالا هستند و آینده بسیار خوبی خواهند داشت و من هم از اینكه به ایران سفر كرده‌ام، بسیار خوشحالم. اگرچه گذشته متعلق به كشورهایی دیگر بوده و آمریكا، روسیه و اروپا در عرصه فضا پیشگام بوده‌اند، اما مطمئنم كه ایران در آینده به جایگاه خوبی در عرصه فضا خواهد رسید.»
گرچکو در ۲۵ مه ۱۹۳۱ در لنینگراد به دنیا آمد. ۱۹۴۹ دبیرستان و در ۱۹۵۵ دانشکده مکانیک نظامی لنینگراد را با درجه مهندس مکانیک به اتمام رساند. وی بلافاصله جذب دفتر طراحی کارالیف شد و از افرادی به شمار می رود که در طراحی و پرتاب اسپوتنیک-۱ نخستین ماهواره جهان نقش داشت.
در ۱۹۶۷ از دکتری علوم فنی با رساله ای در مورد محاسبه سامانه فرود لونا-۹ در ماه دفاع کرد. در سال ۱۹۷۵ عضو فعال آکادمی بین‌المللی آستروناتیک (فضانوردی) و آکادمی علوم چکسلواکی شد. وی كه ۱۷ فوریه ۱۹۸۴ دکتری علوم فیزیک – ریاضی را دریافت كرد بیش از ۲۸ مقاله منتشر شده علمی دارد. وی در سال ۱۹۸۴ کتاب «در چارچوب سیاره» را نوشت.
گرچکو قبل از انتخاب برای فضانوردی در بخش های مختلف دفاتر طراحی و ساخت سامانه های فضایی فعالیت های ارزشمندی داشت به طوری که در سال ۱۹۵۹ به عنوان مهندس ارشد از سال ۱۹۶۱ رئیس گروه بخش ۱۷ دفتر شماره ۱ طراحی و ساخت سامانه های فضایی و بالاخره در ۱۹۶۶ به عنوان رییس گروه آزمایشگر دستگاه های کیهانی انتخاب شد.
وی به مدت دو سال دوره آموزش و تمرین در گروه کیهان نوردان برای سفر به مدار ماه مدار ماه را انجام می داد و قرار بود به این کره سفر کند که با تعطیل شدن برنامه، به کیهان نوردان ناو کیهانی سایوز پیوست. پس از آن، سال ها در کنار طراحی سامانه های فضایی با سمت فضانورد ذخیره ایفای نقش کرد.
نخستین پرواز فضایی او در ۱۱ ژانویه تا ۹ فوریه ۱۹۷۵ به عنوان مهندس سفینه سایوز-۱۷ در ایستگاه مداری سالیوت-۴ صورت گرفت و ۲۹ شبانه روز و ۱۳ ساعت و ۱۹ دقیقه و ۴۵ ثانیه طول کشید.
دومین پرواز فضایی را از ۱۰ دسامبر ۱۹۷۷ به همراه یوری راماننکو با سایوز-۲۶ در ایستگاه مداری سالیوت ۶ انجام داد که پروازی رکورد شکن بود و تا ۱۶ مارس ۱۹۷۸ به مدت ۹۶ شبانه روز و ۱۰ ساعت و ۷ ثانیه ادامه داشت. در جریان این سفر، او طبق برنامه، یک بار برای بررسی کار محل اتصال در سکوی شماره ۱ سالیوت به راهپیمایی فضایی دست زد که یك ساعت و ۲۸ دقیقه طول کشید.
پرواز سوم و آخرین سفرش به فضا را در ۱۷تا ۲۶ سپتامبر ۸۵ به عنوان مهندس سفینه سایوز تی-۱۴ در ایستگاه سالیوت-۷ انجام داد و هشت شبانه روز و ۲۱ ساعت و ۱۳ دقیقه و ۶ ثانیه در فضا به سر برد.
گرچكو از اول مارس ۹۲ و پس از خارج شدن از گروه فضانوردان، به عنوان پژوهشگر ارشد دانشکده فیزیک جو آکادمی علوم روسیه فعالیت دارد.
وی به دلیل کارهای با ارزشش در زمینه فناوری فضایی چندین مدال گرفته است که از جمله می توان به دو مدال طلایی قهرمان شوروی، سه نشان لنین، مدال ستاره طلایی قهرمان چکسلواکی، مدال طلایی گاگارین و مدال طلایی تسیولکوفسکی اشاره کرد.
انتهای پیام
* نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند